Carice van Houten: “Geef mij maar comedy, het leven is al ingewikkeld genoeg”

"Met Red Light heb ik voorlopig een van mijn laatste tv-rollen gespeeld."

Carice van Houten (44) is actrice en mede-eigenaar van productiehuis Man Up. Ze heeft een relatie met acteur Guy Pearce en is moeder van zoon Monte (4).

Moeder

“Het moederschap slokt nu het grootste deel van mijn tijd en energie op. Ik vind het soms heel zwaar, ook omdat ik er min of meer alleen voor sta (ze heeft een lat-relatie met Guy, die voor werk veel in het Australische Melbourne is, red.), maar ook erg mooi. Tijdens de eerste lockdown heb ik veel tijd met mijn kind doorgebracht. Dat was heerlijk, maar ook dodelijk vermoeiend. Het is precies zoals het cliché het zegt: het mooiste en het zwaarste tegelijk. Je ziet jezelf terug als kind, je gaat denken aan hoe je ouders het deden. En dan is er altijd die eeuwige vraag: doe ik het wel goed? Ik wil mijn zoon dingen geven die ik zelf niet heb gehad, structuur bijvoorbeeld. Maar als je eenmaal staat te moederen, maak je toch soms dezelfde fouten als je ouders. Ik denk zo vaak: dat had ik anders moeten doen, of: dit was niet erg pedagogisch verantwoord. Je komt als moeder ook kanten van jezelf tegen die je niet had verwacht. Dat je zo boos kunt zijn… Dat zijn ingewikkelde dingen. Wat triggert een kind in jou waarmee je zelf eigenlijk iets moet? Daar denk ik nu veel over na. Het verbaast me niet, ik heb altijd gedacht: ik weet niet wat het is om een kind te hebben, maar ik weet wel dat het moederschap me meer gaat leren dan wat dan ook. Wat me helpt is om te denken dat Monte ons ook als ouders heeft uitgezocht. Dan heeft hij dus ook voor onze chaotische en onrustige kanten gekozen.”

Observator

“Halina is iemand die meteen ergens op schiet, ik ben veel afwachtender. Zij geeft mij soms een duwtje, ik rem haar soms af – dat is zo’n beetje onze dynamiek. Ik ben vooral een observator, de stille Willy, die soms opeens iets wezenlijks toevoegt. Ik denk associatief, het gaat bij mij van de hak op de tak. Ik kan mezelf verliezen in een detail. Soms is dat goed, soms houdt het de boel alleen maar op. Eigenlijk ben ik nu een beetje zoekende: wat is mijn plek? Misschien hoort het wel bij mijn leeftijd: zit ik in de midlife fase, maar dan zonder crisis. Ik ben moeder, daarnaast wil ik nog allerlei andere dingen doen, maar ik ben ook geen twintig meer. Hoe moet dat? Je ontkomt er bijna niet aan om dit soort vragen te stellen en dat is best confronterend. Ik zou een baan willen hebben waarmee ik veel van mijn kind kan meemaken en toch af en toe even leuk ergens naartoe ga. Wat zou dat voor baan kunnen zijn?”

Creative

“Dat woord dekt de lading van wat ik nu doe, het is meer dan alleen acteren. Ik speel nog steeds graag, maar ik heb er ook een haat-liefdeverhouding mee. Hoeveel ik ook houd van drama, het vermoeit me ook. Nee hè, kan ik denken, niet weer huilen. Geef mij maar een beetje comedy, het leven is al ingewikkeld genoeg. Ik ben nu ook druk met het opzetten van ons eigen bedrijf. Dat is interessant en zo heb ik bovendien meer grip op wat ik speel. Bij de rollen die ik in internationale producties krijg aangeboden, heb ik dat nauwelijks. Daar weten de meeste mensen niet dat ik meer te bieden heb en leggen ze me vooral strenge en best harde rollen voor en moet ik weer die boze ex-vrouw zijn. Dan blijf ik liever thuis met mijn kind met de duplo spelen. Mijn kracht ligt volgens mij meer in dualiteit en het kwetsbare. Zolang ik dat soort rollen niet krijg of kan vinden, ontwikkel ik ze zelf.”

2020

“Het fysieke contact met vrienden en familie miste ik heel erg. En ik ben niet eens echt een knuffelaar. Het virus creëert letterlijk en figuurlijk afstand. De continue onzekerheid is zwaar, maar tegelijkertijd ook het mooie ervan. Je moet je overgeven aan het moment en je zegeningen tellen. Ik las laatst op een tegeltje: je moet je niet focussen op wat je niet hebt, maar op wat je wel hebt.”

Red Light

“Ik speel een uitgesproken karakter en ik ga er helemaal voor. Ik heb nog nooit zo’n vet accent neergezet! De prostitutiewereld staat ver van mijn bed, ik wilde de rol met alle respect voor die arena doen, zonder clichés. Ik heb er de lichtere kant van mezelf in kunnen opzoeken. In zo’n eigen project heb je sowieso meer artistieke vrijheid en kunnen ook andere, misschien onderbelichte kanten van mijn talent tot hun recht komen. Zo kon ik me nu gelegitimeerd bemoeien met shots en kleuren, met artdirection. Dat gaf mij een enorm gevoel van creativiteit. Je bent een grotere speler in het geheel en dat bevalt me wel na zo lang een kleine speler te zijn geweest.”

Maaike Neuville (37) is actrice en filmregisseur. Ze woont samen met filmmaker Bas Devos, met wie ze een dochter (4) heeft.

Introvert/extravert

“Ik geloof eigenlijk steeds minder dat ik bepaalde kwaliteiten heb. Ik heb er zo veel, het gaat er alleen om welke ik op een bepaald moment aandacht geef. Hoe vaker iemand tegen mij zegt dat ik spontaan ben, hoe spontaner ik word. Er zijn veel momenten waarop ik naar binnen gekeerd ben en ik speel ook graag introverte personages. Maar ik heb ook een heel gepassioneerde kant. Dan wil ik uit de band springen, experimenteren en onderzoeken. Mijn uitdaging is al die tegenstellingen in mezelf te omarmen. Dat ik op deze manier naar mezelf kan kijken, heeft waarschijnlijk met ouder worden te maken. Ik zie mezelf niet meer in absolute termen, maar ik zie in dat mijn kwaliteiten en karaktertrekken ook allemaal bij mij horen.”

Vluchtig/trouw

“De excessen waarnaar ik kan hunkeren, leef ik uit in mijn werk; in mijn gewone leven heb ik juist rust nodig. Als mijn privéleven turbulent zou zijn, zou ik de energie niet hebben om dingen te maken. In mijn vak kan ik veilig mijn eigenschappen onderzoeken, zonder daaraan te gronde te gaan. Gelukkig heb ik een fijne, stabiele gezinssituatie met mijn man en onze dochter. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik altijd volledig in balans ben. Als ik te veel binnen zit te schrijven aan de film waaraan ik nu werk, voel ik de noodzaak om naar buiten te gaan en iets te doen wat ik nog nooit heb gedaan. En na verloop van tijd wil ik dan weer naar binnen. In die zin vullen schrijven en acteren elkaar perfect aan. Het lijkt zelfs alsof ik nu ik moeder ben gerichter kan werken en helderder keuzes kan maken over wat ik wel en niet wil doen. Mijn dochter is het beste project dat mij is overkomen, zij geeft mij veel inspiratie en vertrouwen in mezelf als iemand die echt mooie dingen kan maken.”

Mannelijk/vrouwelijk

“Evi in Red Light lijkt meer op een traditionele vader dan op een traditionele moeder. Die kant moest ik dus in mezelf opzoeken om haar te kunnen spelen. Wat ik een mannelijke kwaliteit vind, is sterk je grenzen kunnen aangeven. Mannen zeggen makkelijker: dit doe ik voor mezelf en daarom kan ik nu even niet iets met het gezin doen. Doordat mijn personage Evi daar heel helder in is, heb ik ingezien dat het ook in mijn privéleven goed is om dat soms te doen. Tijdens de lockdown heb ik daar zeker profijt van gehad. Voordat je het weet, worden de grenzen wel heel vaag en ben je tegelijkertijd moeder en aan het werk en ook nog het huishouden aan het doen. Dat gaat niet, het is beter om die taken af te bakenen. Evi is daarin natuurlijk een beetje doorgeschoten. Zo wil ik niet worden, ze is absoluut geen rolmodel. Maar een beetje van Evi zou voor veel vrouwen wel goed zijn.”

Red Light

“De vrouwen die Carice, Halina en ik in deze serie spelen zijn geen types die elkaar in het gewone leven snel zouden tegenkomen, ze leven in totaal verschillende werelden. Ze treffen elkaar toch omdat de man van Halina’s personage vermist raakt. Tijdens hun zoektocht komen ze ook terecht bij Carice, die een prostituee speelt. Ik ben als Evi de politieagente die zijn verdwijning onderzoekt. Mijn personage is aan de ene kant de stoere politievrouw die zich vastbijt in haar zaken. Aan de andere kant heeft ze ook een gezin, waaraan ze aandacht moet besteden. Dat bijt elkaar, eigenlijk heeft Evi er spijt van dat ze kinderen heeft gekregen. Dat is natuurlijk heftig om toe te geven en een groot taboe, maar ik denk dat alle moeders het weleens denken, al is het maar heel even. Soms denk je toch: had ik nu maar tijd voor mezelf. Als ik geen kinderen had, zou ik nu iets anders kunnen doen. Evi is een uitvergroting van dat gevoel.”

Actrice en filmregisseur Halina Reijn (44) richtte samen met Carice van Houten productiebedrijf Man Up op. Ze heeft een relatie met oud-voetballer Daniël de Ridder.

Red Light

“Vorig jaar riep ik dat ik met pensioen was als actrice, maar toen floten vrienden me terug. Mijn zus zei vermoeid: ‘Halina, waarom ben jij altijd zo radicaal?’ Misschien gaat het over twee jaar wel weer kriebelen en wil ik weer gewoon spelen, zonder al die verantwoordelijkheden als regisseur en dan vooral op het toneel, want dat is toch mijn grootste liefde. Met Red Light heb ik voorlopig een van mijn laatste tv-rollen gespeeld. Het was best moeilijk om tijdens de opnames van de serie zo veel petten op te hebben: ik was initiator, creative producer, ik schreef mee én ik speelde een hoofdrol. Acteren is toch iets waarbij je de connectie moet maken met het kind in jezelf, je moet je overgeven en was worden in de handen van de regisseur. Dan is het ingewikkeld om tussen de scènes door een bespreking te hebben over nieuwe locaties. Ik heb momenten gehad waarop ik dacht: waarom doe ik dit eigenlijk? Maar ja, ik heb er ook enorm veel lol in en ik voel nu eenmaal de drang om iets te vertellen.”

Corona

“Vorig jaar maart heb ik corona gehad, ik kwam er gelukkig met milde klachten van af. In de periode daarna voelde ik me vooral gezegend dat mijn werk gewoon doorging. Veel mensen om me heen werken in het theater of in de horeca, en zij kregen het echt moeilijk. Ik heb me kunnen focussen op nieuwe ideeën, in die zin was het een jaar van bezinning, ontwikkelen en dingen laten garen. Dat vond ik ongelooflijk inspirerend. Met een zwaar hart, want ik weet hoeveel mensen zijn getroffen.”

Panisch prinsesje

“Die is waarschijnlijk geboren na de dood van mijn vader, toen ik tien was. Daardoor ben ik op een bepaalde manier voor altijd bevroren geraakt in die tijd. Als op die leeftijd je vader wegvalt, ben je nog niet zo reflectief. Je analyseert niet wat er gebeurt en hoe je je voelt, je bent in paniek en voelt je onveilig. Die angst zit letterlijk in je lichaam: je gaat hoog ademen. Dat soort paniekaanvallen kunnen me nog steeds overvallen. Dan denk ik opeens: maar ik kan dit niet! Dan komt dat panische prinsesje naar boven. Met mijn zussen kan ik gelukkig klein zijn, als dat zo uitkomt. We zijn door het verlies van mijn vader heel hecht geworden. Wij kunnen als drie oude besjes zitten keuvelen samen, soms ook met mijn moeder erbij. Een tijd geleden waren we een weekend weg met z’n vieren, zonder partners of kinderen. Dat was heel bijzonder. Veel thee en wijn, en dan maar praten, praten, praten.”

Warrior

“De tegenhanger van het panische prinsesje: agressief en strijdvaardig. Het klinkt heldhaftig, maar zo bedoel ik het niet. Op dit moment zit ik in een fase waarin ik alles zelf wil doen en vind ik het soms moeilijk om in die nieuwe rol van maker samenwerkingen aan te gaan. Ik ben nogal een controlfreak en durf dan niet los te laten, wat voor anderen natuurlijk superirritant is. Ik moet ook compromissen leren sluiten en ik weet heus dat samenwerken het leven juist fantastisch maakt. Met alles alleen doen bedoel ik trouwens: samen met Carice, want met haar voelt het gek genoeg helemaal niet als samenwerken. Wij voelen als één. Door haar werk in het buitenland is ze er fysiek niet altijd bij, maar we weten van elkaar wat we willen.”

Oude olifant

“In het dagelijks leven kan ik me te veel verliezen in zorgen om de dag van morgen, terwijl ik heus wel weet dat het daar niet om gaat. Dat is ook iets wat ik met mijn zussen en mijn moeder deel: spiritualiteit. De olifant staat in mijn ogen voor mezelf loskoppelen van mijn gedachten, die crazy monkey die de hele dag door mijn hoofd stuitert. Accepteren wat er op mijn pad komt en me daar niet tegen verzetten, zoals die vechtersbaas in mij dat wil. Het is lastig om die staat van zijn te bereiken, maar als ik daar ben, is er geen betere plek. Het lukt vaker sinds ik een vaste relatie heb. Daniël en ik kennen elkaar nu zo goed dat er een bepaalde rust is gekomen. Hij is autonoom, dat past goed bij mij, en heeft ook die masculiene, mediterrane kant. Daar voelt dat panische prinsesje zich veilig bij. We kunnen ontzettend lachen samen. Humor vind ik sowieso een van de belangrijkste dingen in het leven. Alles is te dragen, zolang we af en toe afstand kunnen nemen en de relativiteit van dingen kunnen inzien.”

Interview: Liddie Austin. Fotografie: Esmée Franken. Styling: Elise Verhoeven. Haar en make-up: Chris Völkers.