De Dag Nadat 53 – Ik ontdekte dat mijn zus een complotdenker is

De timing kan niet beter, want gisteren kwam ik erachter dat mijn bloedeigen zus in complottheorieën gelooft. Tijdens het koken scrolde ik wat door mijn Facebook-tijdlijn toen ik het bericht zag dat mijn oudste zus Liesbeth had gedeeld. NOS is fake news, stond er. Ik typte een felle reactie, maar net op tijd kwam ik bij zinnen en verwijderde de tekst.

Als ik het artikel uit heb, ben ik blij dat ik drie keer heb nagedacht over het berichtje aan mijn zus. Stel vragen en luister, zeggen de deskundigen. En: zet de ander niet weg als gekkie. Na lang nadenken mailde ik mijn zus dat haar Facebook-post me verraste en ik benieuwd was hoe ze tot die conclusie was gekomen. Misschien valt het mee, dacht ik nog, totdat haar reactie binnenkwam.

Mailtje

‘Lees dat mailtje nog eens voor’, zegt mijn man terwijl hij koffie inschenkt. Met buikpijn open ik het bericht. Dat haar fake news-statement met corona te maken heeft, verbaast me niet: Liesbeth lapt de coronaregels al maanden aan haar laars. Anderhalve meter vindt ze onzin, ze wil me knuffelen en weigert een mondkapje te dragen. Godzijdank zijn mijn ouders heel voorzichtig én duidelijk, anders zou ze hen ook kussen en vasthouden. Maar haar boodschap gaat verder dan alleen de maatregelen: volgens mijn zus worden we door de media niet alleen verkeerd geïnformeerd over de ernst van het virus, maar houden ze ook bewust informatie achter over vaccins en over Donald Trump, die wél de Amerikaanse presidentsverkiezingen zou hebben gewonnen. ‘Op een dag zal iedereen wakker worden en zien hoe het echt zit’, eindigt ze haar bericht.

Geen krant lezen

Met een zucht ga ik achter mijn bureau zitten. Ik werk al sinds maart vanuit huis en mis de reuring op kantoor, maar vandaag ben ik blij dat ik alleen ben met mijn gedachten. Hoe goed ken ik mijn zus eigenlijk? We zijn samen opgegroeid en hoewel we in een andere stad wonen en druk zijn met onze gezinnen, zien we elkaar regelmatig. We delen hobby’s als wandelen en muziek, maar over wat er in de wereld gebeurt, praten we weinig. Het interesseerde haar ook niet zo, dacht ik: Liesbeth leest geen krant en kijkt zelden naar het journaal.

Aan het eind van de middag pak ik de telefoon. Ik wil mijn ouders bellen, maar besluit dat het beter is als ze nog even niets weten over de denkbeelden van hun oudste dochter. In plaats daarvan bel ik een vriendin. Als ik haar over Liesbeth vertel, merk ik dat ik nog steeds boos ben. ‘Hoe kan ze zó dom zijn,’ roep ik, ‘mevrouw denkt dat ze met haar zogenaamde ‘onderzoek’ op Facebook weet hoe de wereld in elkaar steekt!’

Mijn vriendin heeft een documentaire gezien over complottheorieën en legt uit dat mensen die hier gevoelig voor zijn het nieuws normaal niet zo goed volgen. Omdat de coronamaatregelen hen persoonlijk raken, gaan ze op zoek naar antwoorden – online, want korte video’s zijn nu eenmaal aantrekkelijker dan een wetenschappelijk onderbouwd krantenartikel. Wie vervolgens een video kijkt van iemand die het coronavirus in twijfel trekt, krijgt automatisch van Facebook en YouTube nieuwe filmpjes aangeboden met theorieën die nog een stapje – of heel veel stappen – verder gaan.

Veel te vertellen

Als ik ophang, duizelt het me. Hoe trek ik mijn zus uit deze complotfuik, en als het me niet lukt, wat betekent dat dan voor onze relatie? ’s Avonds bespreek ik het met mijn man. Hij heeft er net als ik een hard hoofd in dat ik haar van gedachten kan laten veranderen, maar hij vindt dat ik het hoe dan ook moet proberen. Ik pak het artikel er nog eens bij: ‘Stel vragen en luister.’ Mijn man geeft me mijn telefoon. ‘Hé zus’, typ ik. ‘Zaterdag koffie? Ben benieuwd naar je nieuwsverhalen.’ Een paar minuten later voel ik getril: ‘Ja leuk, 10 uur? Ik heb heel veel te vertellen.’”

De namen in dit interview zijn om privacyredenen gefingeerd.

Lees hier het vervolg van De Dag Nadat – Ik ontdekte dat mijn zus een complotdenker is >

Beeld: iStock