Hulpverlener Sanna werd bedreigd door een cliënt: “Hij verstopte een hamer in zijn plafond”

Sanna: “De 1e keer dat het fout ging, zag ik het totaal niet aankomen. Al jaren werkte ik in de gehandicaptenzorg voor jongeren met licht verstandelijke beperkingen en gedragsproblemen en nooit was ik echt bang geweest. Tot ik op een nieuwe groep terechtkwam. Het was een jongensgroep met jongeren tussen de 14 en 22 jaar oud. Deze jongens konden vanwege hun problematiek niet meer thuis wonen, maar waren niet per se allemaal een gevaar voor de samenleving."

Een psychopaat

"Maarten was dat wel. Een jongen van 16 jaar met autisme. Toen hij thuis woonde bedreigde hij zijn gezin met een mes, vertoonde hij sadistische trekjes tegenover dieren en toen hij uiteindelijk zijn moeder vastbond, kwam hij bij ons op de afdeling. Hij mocht gewoon naar buiten, en had veel vrijheden omdat op zijn leeftijd veel stoornissen niet gediagnostiseerd konden worden en hij volgens het boekje enkel autistisch was. Toch vermoedden ik en de andere hulpverleners meer. In deze jongen schuilde een psychopaat."

Goede klik

"Eerder kende ik Maarten alleen uit de wandelgangen en klikte het aardig tussen ons. Toen ik dan ook bij hem op de afdeling kwam, vond hij dat fijn en werd ik al snel zijn persoonlijk begeleider. Hij luisterde naar me en ik gaf hem de structuur die hij nodig had. Ondertussen was hij agressief tegen de andere werknemers en viel hij ze geregeld aan. Toch was ikzelf nog niet bang."

"Hij verstopte een hamer in zijn kamer om een werknemer mee aan te vallen"

De eerste aanval

"Op een dag vonden we een hamer in zijn kamer, verstopt in het plafond. Hij had hem meegenomen van thuis en broedde erop een van de werknemers hiermee aan te vallen. Ik sprak hem aan op zijn gedrag en na zijn volgende bezoekje aan huis voerden we een tassencontrole in. Dat vond hij op z’n zachtst gezegd niet zo leuk. Na een lang welles-nietesverhaal liet hij me zijn tas checken. Alles was oké en zoals we dat op mijn afdeling doen, sloten we de onenigheid af met een knuffel. Daar vond hij mijn zwakte. In het moment van de knuffel greep hij m’n haar vast en trok me naar de grond. Verstrengeld lagen we daar tot iemand me hielp."

Dreigementen

"Ik had beter moeten weten, maar Maarten speelde het slim. Ik sprak ooit zijn therapeut, die me vertelde dat hij maandenlang aan een plan werkte om iemand aan te vallen. Hij zocht de zwaktes, de juiste momenten, de beste manier om je 1 op 1 met hem in een kamer te krijgen… Zo zorgde hij er bijvoorbeeld voor dat hij alleen met me was, wanneer een collega op een vast tijdstip weg moest. Vervolgens trok hij dan aan m’n haren, bekogelde me met spullen of stenen. Hij krabde me in m’n gezicht, hij schopte me… Niet alleen fysiek maakte hij me bang. Ook ontving ik dreigbrieven en -tekeningen over wat hij me aan wilde doen. Maandenlang ging het door en ik heb veel tijd doorgebracht in mijn auto, huilend, omdat ik niet meer naar mijn afdeling wilde."

Niet veilig bij collega's

"De situatie wordt alleen maar erger door de huidige bezuinigingen en het personeelstekort in de zorg. Er is niet genoeg gekwalificeerd personeel op dit soort afdelingen, waardoor het werk alleen maar onveiliger wordt. Vaak stond ik alleen met een stagiair of iemand die net met zijn of haar opleiding begon. Voor Maarten waren dat soort momenten perfect om mij aan te vallen. En zo’n collega kan helaas de situatie nog niet goed inschatten, laat staan op de juiste manier handelen en hulp bieden als er nood is."

"Ik ontving dreigbrieven en tekeningen over wat hij me aan wilde doen"

Mijn probleem

"De spanning liep voor mij te hoog op en uiteindelijk wilde ik niet meer naar mijn afdeling. Toen ik wegens een fout in de planning toch op die afdeling terechtkwam, zorgde ik ervoor dat ik Maarten precies ontliep. Het team vond dat mijn veiligheid mijn eigen probleem was en was het daarom niet eens met hoe ik deze dag had aangepakt. Dat was voor mij de druppel. Ik kon niet langer op deze afdeling werken en heb ontslag genomen."

Uit angst en uit principe

"Mijn vriend, die in dezelfde instelling werkt, werd het volgende mikpunt. Het was hetzelfde liedje en ook hij, een stoere en zeker niet bange man van 35, zit nu thuis. Bang én uit principe. Er moet meer gekwalificeerd personeel komen en de veiligheid moet een teamverantwoordelijkheid worden. Anders werkt het niet en zullen dit soort incidenten alleen maar meer en meer gaan plaatsvinden."

Geen angst meer

"Ik had altijd de droom om bij GGZ te werken, maar dat is nu van de baan. De afdeling waarop ik nu werk is veel rustiger en de cliënten willen écht geholpen worden. Ik ga hier niet met angst naar mijn werk en dat is een grote opluchting. Wel is het jammer dat het plezier uit zo’n mooi beroep wordt gehaald door dit soort incidenten. Het is zulk liefdevol werk waar ik mijn hart en passie in kwijt kan, maar dat wordt van je afgenomen als je constant aan het nadenken bent, alert moet zijn en je ervan bewust bent dat iemand je kunt pakken. Daar moet meer aandacht voor komen. Er moet meer personeel zijn om het personeel veiligheid te bieden en om dit soort cliënten in toom te houden.”

De beste berichten van Libelle in je mailbox ontvangen? Meld je nu aan voor de nieuwsbrief!

Interview: Eva Breda. Beeld: iStock