Onderzoek wijst uit: vrouw inknippen tijdens bevalling gebeurt vaak zonder toestemming

Zelfs als de vrouw weigert, gaat de ingreep soms door. Daar moet verandering in komen, vindt gezondheidswetenschapper en onderzoeker Marit van der Pijl van het Amsterdam UMC.

Officiële procedure

De wet heeft bepaald dat zorgverleners voor ingrijpende medische handelingen toestemming moeten vragen aan de patiënt. In de geboortezorg kan dat zijn voor een keizersnede of het zetten van een knip om de bevalling sneller te laten verlopen als het kindje bijvoorbeeld in gevaar is. De patiënt moet ook van voldoende informatie worden voorzien om een weloverwogen keuze te maken. Vervolgens mag de patiënt de medische handeling eventueel dus weigeren, maar nu blijkt uit Nederlands onderzoek dat deze officiële procedure vaak wordt overgeslagen of genegeerd.

Zonder toestemming inknippen

Van der Pijl is dit onderzoek gestart omdat een eerder onderzoek liet zien dat een groep vrouwen hun bevalling als traumatisch ervoeren. “Uit een andere studie bleek dat dit vaak kwam door de communicatie rondom de interventies, en door dingen als het geven van steun en betrokkenheid”, legt ze uit aan Libelle.

Voor haar onderzoek vulden 11.000 vrouwen een vragenlijst in over hun bevalling. Wat blijkt? Van de 2308 vrouwen die tijdens de bevalling een knip kregen, zeiden 962 (41,7%) dat hun zorgverlener niet om hun toestemming had gevraagd. Ruim een kwart van deze vrouwen vond dat vervelend. En 43 vrouwen weigerden de knip, maar kregen die toch.

Oxytocine prik

Daar blijft het niet bij, want ook een injectie met synthetische oxytocine zou bij ruim 47% van de vrouwen die deze kreeg gezet zijn zonder toestemming. Deze prik wordt gegeven om de placenta na de geboorte sneller uit te drijven en overmatig bloedverlies tegen te gaan. 41 vrouwen kregen de prik terwijl ze deze expliciet hadden geweigerd.

Haken en ogen

De vraag waarom het inknippen regelmatig gebeurt zonder toestemming is lastig te beantwoorden. Tegen de Volkskrant zegt Martine Hollander, gynaecoloog in het Radboud UMC in Nijmegen en medeonderzoeker, dat zorgverleners in de geboortezorg zich verantwoordelijk voelen voor zowel de moeder als het kind. “Dat is anders dan iemand met borstkanker die na voorlichting geen chemotherapie wil. Voor de zorgverlener gaat gevoelsmatig het belang van het kind voor”, legt ze uit. Daarnaast vindt toestemming bijna altijd mondeling plaats en is het moeilijk te achterhalen wat precies is afgesproken.

Wat moet er veranderen?

Toch vindt Van der Pijl dat er wat moet veranderen. “Toestemming zou gewoon gevraagd moeten worden”, benadrukt ze. “Bewustwording hiervoor is al een belangrijke. Maar het is ook belangrijk dat zorgverleners hierbij getraind en gesteund worden.” Ze geeft toe dat zorgverleners met de beste bedoelingen handelen en dat er best wat barrières zijn die het moeilijk kunnen maken. “Er is bijvoorbeeld soms weinig tijd tijdens de bevalling zelf. Daarom kan het helpen als de zorgverlener in de zwangerschap meer aandacht heeft voor veelvoorkomende handelingen tijdens de bevalling, en dit van tevoren bespreekt met de zwangere. Zo is er voorafgaand aan de bevalling al relevante informatie uitgewisseld.”

Bron: Amsterdam UMC, de Volkskrant