Stella (54) leeft in armoede: “Het pijnlijkste is de eenzaamheid die erbij komt kijken”

Stella woont tegenwoordig samen met haar zoon (16) en dochter (13) in de Amsterdamse Transvaalbuurt en ploetert iedere maand om de eindjes aan elkaar te knopen.

“Nee, ik heb geen seconde getwijfeld of ik mee zou doen aan het tv-programma Ik durf het bijna niet te vragen: Armoelijders. Natuurlijk is armoede een taboe-onderwerp, maar anders dan een aantal jaar geleden schaam ik me niet meer voor mijn situatie. Integendeel, mijn missie is om het stigma te doorbreken."

"Meedoen aan dit programma leek me een goede manier om te laten zien dat er niet één type ‘arm mens’ is en dat achter armoede en schulden verschillende verhalen schuilen. Ik wil dat mensen over hun vooroordelen heen stappen. Armoede kan immers iedereen overkomen.”

"Hoe ga ik dit oplossen?"

“Toen ik zelf nog bemiddeld was en in een koophuis woonde dacht ik niet na over hoe het is om zonder geld te leven. Ik geloof ook niet dat ik een oordeel had over arme mensen, maar ik was wél van mening dat iedereen kan werken. Dat deed ik immers zelf ook. Door samenloop van omstandigheden – scheiding, economische crisis, werkeloos, ziekte – zat ik ineens zelf in de schulden."

"Er zijn momenten geweest waarop ik het allemaal echt even niet meer wist. Dan lag ik huilend in bed en dacht ik ‘hoe ga ik dit in godsnaam oplossen’.”

Aan de zijlijn door armoede

“Het pijnlijkst vond ik misschien wel dat ik voorheen, toen geld nog geen issue was, midden in de wereld stond, maar dat door de armoede en schulden mijn wereld geleidelijk kleiner werd. Ik had het gevoeld dat ik aan de zijlijn van de maatschappij stond. Alsof ik niet meer meedeed, terwijl ondertussen om mij heen iedereen maar door raasde.”

Tekst gaat door onder foto.

Stella de Swart (foto: Brenda de Vries)

Sociaal isolement

“Ik merkte dat vriendinnen een beetje klaar waren met mij en mijn misère. ‘Heb je haar weer met haar zielige verhalen over schulden en alleen-zijn etc’. En, heel eerlijk, heel veel leuks had ik in die tijd ook niet te melden. Een voor een raakte ik mijn vrienden kwijt en merkte ik dat ik niet meer gebeld werd. Langzaam belandde ik in een sociaal isolement; eenzaamheid is een van de belangrijkste en pijnlijkste side effects van armoede.”

Facebook als reddingsboei

“Schulden en zorgen hebben kost veel energie. Mensen beseffen niet dat wanneer je in een isolement zit, het enorm pittig is om die energie constant uit jezelf te trekken. Omdat ik nergens heen kon met mijn gevoelens en gedachten besloot ik die te delen op Facebook. Zo had ik toch nog een lijntje met de buitenwereld en werd ik tenminste gehoord. Het deed me goed om over mijn situatie te praten."

"Het klinkt misschien gek, maar iedere keer dat ik een like kreeg gaf dat een goed gevoel. Een soort erkenning en waardering die ik al tijden had gemist en die ik juist zo hard nodig had. Er was één vrouw die op iedere post reageerde."

"Telkens schreef ze iets aardigs of bemoedigends. Ik kende haar niet en zonder dat zij het wist groeide zij uit tot een heel belangrijk iemand voor mij. Inmiddels hebben we elkaar ontmoet en is er een hechte vriendschap ontstaan, niet alleen tussen haar en mij maar ook met haar man en mijn kinderen. Ik durf te zeggen dat Facebook mijn redding is geweest, ja.”

Práát over armoede

“Tóch geloof ik dat mijn armoede me ook heeft verrijkt. Ik weet nu wie ik echt ben, wat ik waard ben, en waar ik voor sta. Ik ben trots op mijzelf en hoe ik me staande hou. Ik heb nergens spijt van, al zou ik met de kennis van nu een aantal dingen anders hebben gedaan."

"Mijn voornaamste advies aan andere vrouwen is dan ook: trouw in huwelijkse voorwaarden in plaats van in gemeenschap van goederen. Laat je, samen met je partner, informeren door een goede financieel expert en doe dat vooral wanneer je nog verliefd op elkaar bent; als de liefde op is dan ben je misschien niet meer zo lief voor elkaar."

"En ook, heb je schulden, práát er over. Ga naar je huisarts en wees open. Je huisarts zal je doorzetten naar iemand die je kan helpen. Echt, geloof me, doe dat!”

Stella de Swart heeft een boek geschreven over haar verhaal. In ‘Wie geen geld heeft doet niet mee’, beschrijft ze hoe ze van loket naar loket en van het kastje naar de muur wordt gestuurd en uiteindelijk verstrikt raakt in een net van formulieren en instanties. Ze maakt duidelijk dat armoede niet alleen ijzeren doorzettingsvermogen en vasthoudendheid vereist, maar bovenal moed om vol te houden en hoop te bewaren op een betere toekomst. Het boek is vanaf 17 oktober verkrijgbaar.

Hoera, Libelle is genomineerd voor website van het jaar 2020. Help jij ons naar de overwinning? Stemmen kan hier.

Interview: Paulijn van der Pot. Beeld: Brenda de Vries