Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib: “Urenlang werd ik doorgezaagd, vreselijk”

In Libelle hadden we eerder al een interview met Khadija Arib, sinds 13 januari 2016 voorzitter van de Tweede Kamer. Wij spraken haar eind 2019 over haar werk, de positie van vrouwen in Nederland en de viering van 100 jaar kiesrecht.

Geschenken

De voorzitter van de Tweede Kamer zetelt – als ze tenminste niet voorzittende is – op het Binnenhof in een ruime kamer met zicht op de Haagse Hofweg. De vloer trilt er een beetje als buiten een tram voorbijrijdt. Op tafeltjes ligt een bonte verzameling objecten uitgestald, variërend van gouden sieraden tot een pot peperkorrels. "Dat zijn geschenken die ik als voorzitter heb gekregen, bijvoorbeeld van andere parlementsvoorzitters bij wie ik op werkbezoek was", zegt Khadija Arib als ze vanuit een belendende kamer komt binnenlopen. "Als ze meer dan € 50,- waard zijn, moeten we ze opgeven bij het Geschenkenregister van de Kamer. Om misverstanden te voorkomen had mijn secretaresse vorig jaar álles wat ik had gekregen opgegeven, waardoor op mijn lijst heel veel chocola stond. En de doos mango's die ik van de Pakistaanse ambassadeur had gekregen!"

100 jaar kiesrecht

Het is 10 uur 's ochtends en Arib heeft al een vergadering achter de rug, met de stuurgroep ‘100 jaar kiesrecht’. “Daar zitten Kamerleden in en vertegenwoordigers van andere organisaties die betrokken zijn bij de herdenking.”

Dankzij u vieren we dat we 100 jaar kiesrecht hebben in 2020, en niet al een paar jaar geleden.

“Binnenlandse Zaken wilde het inderdaad al in 2017 vieren, maar daar voelde ik niet voor. Daar waren meerdere redenen voor, maar de voornaamste was dat we toen nog geen 100 jaar algemeen kiesrecht hádden. Het kiesrecht was er in 1917 nog alleen voor mannen, vrouwen mochten pas in 1919 stemmen. Dus leek 2019 mij een beter moment om het algemeen kiesrecht te vieren.”

Dat lijkt mij best een voor de hand liggende gedachte.

“Ze wisten het natuurlijk heel goed, ze hadden alleen bedacht: we beginnen in 2017 met het vieren van een groot feest en dan doen we in 2019 als sluitstuk nog iets met vrouwen. Maar wij zijn geen sluitstuk meer.”

De positie van vrouwen mag zich sinds jaar en dag in uw warme belangstelling verheugen, toch?

“Dat is inderdaad een rode draad in mijn werkende bestaan, of het nu in de politiek is of in het maatschappelijk leven. Ik heb me altijd hard gemaakt voor de gelijke behandeling van mannen en vrouwen, en tegen onderdrukking van vrouwen. Dus toen dit voorstel voor de herdenking ter tafel kwam, was het voor mij echt een principiële kwestie: daar doe ik niet aan mee. Het is niet half, vind ik, het is algemeen kiesrecht voor iedereen of niet. Binnenlandse Zaken was wel nijdig dat hun feestjeverschoven moest worden, maar ja.”

Daar trekt u zich inmiddels niet veel meer van aan, denk ik?

“Nee. Als ik van mijn gelijk overtuigd ben en het gaat daarbij om zo’n principiële kwestie, dan niet.”

Dat is ook een rode draad in uw carrière. Lachend:

“Een beetje lastig zijn!”

Voorzitterschap

Nee, staan voor wat u vindt.

“Dát is waar. Het is niet dat ik star ben, maar als ik het gevoel heb dat iets echt belangrijk is, voor de maatschappij of voor mij als persoon, dan houd ik mijn poot stijf. Zoals in dit geval. Ik vind het belangrijk dat mensen weten hoe het algemeen kiesrecht destijds tot stand is gekomen. De waarde van het stemrecht wordt tegenwoordig niet altijd meer door iedereen gezien. Sommige mensen denken dat het niet uitmaakt of je gaat stemmen of niet. Maar alleen als je stemt heb je invloed op de besluiten die hier in het parlement worden genomen. En die besluiten – over files, treinen die uitvallen, de school van je kinderen, winkelsluitingstijden, noem maar op – hebben invloed op jouw bestaan. Als je geen gebruikmaakt van je stemrecht, besluit je niet, maar wordt er over je besloten.”

Wat hebt u inmiddels geleerd over het voorzitterschap?

“Dat mijn ervaring als Kamerlid heel belangrijk is. Ik ken het klappen van de zweep. Dat helpt. Ik weet precies hoe frustrerend het soms kan zijn als je in de oppositie zit, maar ook hoe het is als je als lid van de coalitie iets moet verdedigen dat van alle kanten wordt aangevallen. In die positie heb ik vaak genoeg verkeerd. Ik kreeg iedereen over me heen: Rutte als woordvoerder namens de VVD, Pechtold namens D66 en ik stond daar maar, urenlang werd ik door hen doorgezaagd. Vreselijk. Ik weet dus wat het is, en dat weten de collega’s ook. Ze voelen het. Naast mijn ervaring komen me nu ook sommige karaktereigenschappen goed van pas. Ik ben niet bang om nee te zeggen. Vroeger kon ik me nog wel druk maken over wat mensen van me vonden, nu kan dat me niet veel meer schelen. Dat is het voordeel van ouder worden.”

Iedere dag de best gelezen berichten van Libelle in je mailbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief!

Tekst: Liddie Austin. Fotografie: Petronellanitta