José: “Na dit nieuws maak ik toch een afspraak voor een mammografie”

José Rozenbroek vertelt over haar ervaring met borstkankeronderzoek.

Ik eet met mijn vertrouwde clubje vriendinnen. We hebben net tarte tatin en cheesecake met vier vorkjes besteld, als M. vertelt dat ze borstkanker heeft. Haar man friemelde op een avond gezellig aan haar borsten tot hij abrupt stopte: “Voel jij eens, is dit een bobbeltje?”

M. durfde nauwelijks te voelen, bekent ze. Ik snap dat, ik koester graag mijn borsten, maar ze minutieus scannen op knobbeltjes, bobbeltjes, hobbeltjes en andere onregelmatigheden, zoals ons vrouwen altijd wordt aangeraden, dat doe ik zelden. Te eng.

We eten verslagen ons toetje. M. is de tweede van ons clubje van vier die borstkanker heeft. Ze vertelt dat de tumor nog heel klein is en gelukkig niet van de gemeenste soort. Volgende week gaat ze onder het mes en met een beetje mazzel is ze na een aantal bestralingen schoon.

Een week later ligt er toevallig een brief in de bus, met een oproep voor deelname aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Ik kijk er twijfelend naar. De vorige oproep heb ik genegeerd, zo woedend was ik over de mammografie die ik een paar jaar daarvoor had ondergaan. Ik was in handen gevallen van een kloeke verpleegkundige, die satanisch mijn onschuldige, lieve, kleine tietjes tussen de glazen platen had gewrongen, waarna ze tot flensjes werden vermorzeld. Huilend van woedend was ik naar huis gereden en had op Facebook geschreven: ‘Tot nu toe borstonderzoekoproepen zoveel mogelijk genegeerd vanwege vrouwonvriendelijk, pijnlijk tietengeplet. Maar nu de vriendinnen bij bosjes borstkanker krijgen toch weer eens gegaan. En weer was het pijnlijk, vrouwonvriendelijk én vernederend. Meisjes, laten we massaal in staking gaan om een vriendelijker methode af te dwingen.’

Nou, dat heb ik geweten. Bijna tweehonderd reacties kreeg ik van vrouwen. De ene helft was het met me eens: als mannen dit onderzoek voor hun ballen zouden moeten ondergaan, dan was er allang voor een screening gekozen waarbij de edele delen poezelig zouden worden ontzien. Op de site van KWF Kankerbestrijding staat nota bene dat er zo’n pijnloos onderzoek bestaat, speciaal voor kleine, stevige borsten en voor vrouwen die borstsparende operaties hebben ondergaan, maar dat die methode nog nader moet worden onderzocht. Gek, in landen als België en Zwitserland worden al járen prima scans aangeboden waarbij borsten niet geplet worden. In Nederland vinden we dat te duur.

De andere helft van de reacties op mijn Facebookpost kwam van vrouwen die borstkanker hadden of hadden gehad. Zij waren woedend of lachten me uit. Ik moest me niet zo aanstellen, kom op, ik mocht blij zijn dat er in ons land aan preventie werd gedaan. Dat beetje ongemak, wat stelde dat nou voor?

Vijf jaar lang boycotte ik stilzwijgend de mammografie. Maar na het nieuws van M. maak ik toch een afspraak. Weer is er een verpleegkundige die opgewekt en meedogenloos de schroeven aandraait. Weer springen de tranen van pijn en vernedering in mijn ogen. Weer fiets ik woedend naar huis, met borsten die nog dagen gevoelig blijven. Ik knijp ’m behoorlijk: stel nou dat ik voor mijn aanstellerij word gestraft met een slechte uitslag...? Gelukkig, zo blijkt uit de brief die zojuist werd bezorgd: de God van de borstkanker blijkt mij genadig. Zolang het duurt hè, garanties geeft hij niet.