Nico: “Wanneer veranderde mijn stoere vader in een bange man?”

Nico Dijkshoorn vraagt zich af of hij zijn vader destijds beter in de gaten had moeten houden.

Tien jaar na zijn dood vraag ik mij steeds vaker af wanneer mijn vader de eerste verschijnselen van dementie begon te vertonen, en of wij - mijn moeder, mijn broers en ik - het niet eerder hadden moeten zien. Ik ben geneigd zijn teloorgang te laten starten op de dag dat hij op zijn knieën voor mijn lp’s zat en een plaat van The Byrds ertussenuit trok. “Die is van mij”, zei hij. “Kijk, zelfde hoes. Zelfde voorkant. De achterkant is ook hetzelfde. Ik heb jou die toen geleend.”

Ik reageerde geërgerd. “Hoe kom je daar nou bij? Het hele idee van lp’s is dat twee mensen dezelfde lp kunnen kopen. Dan kan je elkaar bellen en zeggen: liedje vier op kant twee vind ik het best.” Hij schudde zijn hoofd. “Dit is mijn plaat. Kijk maar, zelfde label midden op de lp.” Weer gaf ik tegengas. “Klaas, die heb ik zelf gekocht. Omdat jij die altijd op zondagochtend draaide. Jij hebt jouw exemplaar verkocht op de rommelmarkt in Beverwijk. Met al je andere platen. Je mag hem hebben als je wil.” Maar dat wilde hij niet. Tijdens verjaardagen, in een kamer vol visite, werd het nog een paar keer gemeld. “Nee, The Byrds heb ik niet meer. Die staat bij Nico. Is mijn plaat. Zelfde hoes.” Nu ik het zo opschrijf denk ik: het is zonneklaar. Daar ging het al mis. Ik had hem beter in de gaten moeten houden. Dan zou ik hebben gezien dat hij ook steeds moeilijker de weg vond in Amsterdam, de stad waar hij een leven lang met zijn ogen dicht doorheen had gereden. Ik ben op zoek naar de grens.

Waar ging het mis? Waar had ik moeten zien wat later iedereen zag, toen hij vijf keer in een kwartier hetzelfde verhaal vertelde? Op welk moment in de tijd veranderde mijn stoere vader, de man van wie iedereen hield, in een bange man, een man die radeloos met een pak rijst in zijn hand stond en niet meer wist of je het moest koken?

Deze week was ik met mijn kinderen in een vakantiehuis en ik deed mijn nieuwe regenjas aan. Buiten wilde ik mijn capuchon opdoen, maar ik begreep de sluiting niet. Mijn dochter ging voor me staan en zei: ‘kom eens hier.’ Ze zal dat later niet gaan aanwijzen als het begin van het einde, want ik heb wél kinderen die me zien.