Zó werkt de liefde volgens deskundigen

Liefde is prachtig, maar soms ook ongrijpbaar. Want waarom word je verliefd? En hoe blijf je blij met elkaar? Wetenschappers geven antwoord op deze en andere vragen over de liefde.

Verliefd: hoe word je het?

In liedjes, literatuur en kunst is De Liefde vaak een groots mysterie: het ene moment is het er, een volgend moment kan het zomaar weer voorbij zijn. Mooi en een onuitputtelijke inspiratiebron, maar wetenschappelijk gezien is er niks mysterieus aan de romantische liefde. De wetenschap ziet verliefdheid vaak als een ‘middel’ van de natuur om twee mensen sneller bij elkaar te brengen en te laten hechten waarna ze zich kunnen voortplanten. Ook komen er chemische stoffen vrij in ons lichaam zodra we verliefd worden. Zo raast de neurotransmitter dopamine door ons lijf, die ons lichaam zelf produceert. Dopamine veroorzaakt dat intense en euforische gevoel waar je zo gelukkig van wordt. Steeds als we onze geliefde zien of aanraken, wordt dopamine losgelaten in ons brein. Net als endorfine is dopamine verslavend: we hebben steeds grotere hoeveelheden nodig om hetzelfde prettige gevoel te ervaren. Na zo’n twee à drie jaar houdt het lichaam het niet meer vol om voor een alsmaar hoger dopamineniveau te zorgen en zakt de verliefdheid weg. Dat verklaart waarom relaties het vaakst na drie jaar op de klippen lopen.

Hoe blijf je verliefd?

Psychotherapeut en relatie-expert Esther Perel maakte furore met haar boeken en podcasts (Where Should We Begin?) en begeleidde honderden partners. Zij stelde haar cliënten die al lang bij elkaar waren de vraag: wanneer voel je je het meest aangetrokken tot je partner?
Dit zijn de meest gegeven antwoorden:

1. Als ik de ander in zijn element zie
   Als we onze geliefde in zijn of haar kracht zien, is het alsof we degene die we zo goed kennen ineens weer vanaf een afstand bekijken. En in deze ruimte, tussen jou en ‘de ander’, ontstaat aantrekkingskracht. Of zoals Marcel Proust zo mooi zei: ‘Mysterie gaat niet over reizen naar nieuwe plekken, maar over kunnen kijken met een nieuwe blik.’
2. Als we niet samen zijn of weer samenkomen
   In afwezigheid ontstaat verlangen. Het ervaren van ‘iets niet hebben’ creëert een gevoel van willen. En als onze partner de hele tijd in de buurt is, voelen we nooit het stimulerende gevoel van ‘missen’.
3. Als ik word verrast
   Hierbij gaat het om improvisatie en spontaniteit. De stellen waardeerden hun partner meer wanneer ze andere kanten van hun partner ontdekten, door samen nieuwe dingen te ondernemen.
4. Als ik m’n lief door de ogen van een ander zie
   Zodra we onze partner zien met zijn collega’s, op een feestje met vrienden of zelfs wanneer er met hem of haar wordt geflirt, worden we herinnerd aan wat we in hem of haar zagen. Iemand anders zien lachen om de grapjes van onze partner maakt ons bewust van wat we misschien wel altijd voor lief namen. Ook kan het gevoelens van dankbaarheid en trots opwekken.

Bron: blog Esther Perel: In Long-Term Relationships, When Do You Find Yourself Most Drawn to Your Partner?

Zoen vol informatie

Hoe kan het toch dat we iemand woest aantrekkelijk kunnen vinden, maar dat dit in één klap over is na de eerste zoen? Onderzoekers aan de Universiteit van Albany ontdekten dat zoenen, behalve fijn en lekker, ook een belangrijke manier is om te bepalen of iemand bij je past als partner. Tijdens het zoenen wissel je, naast speeksel, namelijk ook onbewust bepaalde chemische informatie uit, over de gezondheid van de ander, en of jullie genetisch wel ‘compatible’ zijn om nageslacht te produceren. Ze zongen het al in de klassieker The Shoop Shoop Song: ‘It’s in his kiss. That’s where it is, oh yeah’.

• In de eerste zeven maanden van 2022 gaf een recordaantal geliefden elkaar het ja-woord. Dit blijkt uit voorlopige cijfers van het CBS. Tot en met juli beloofden 40.500 stellen elkaar de eeuwige trouw. In de voorgaande twee jaren kon er door corona natuurlijk weinig gevierd worden, maar dat is niet de enige verklaring; ook in 2019 – het laatste jaar voor de coronapandemie – trouwden in de eerste zeven maanden minder stellen (35.900).
• Juni is de meest populaire maand om te trouwen.
• Goed nieuws: Nederlanders zijn erg tevreden met hun huidige relatie. Ze geven deze gemiddeld een 8,1. Dit blijkt uit een onderzoek dat de Universiteit van Utrecht en de Radboud Universiteit deden voor het tijdschrift Quest.
• Een huwelijk heeft de grootste kans van slagen wanneer de partners ongeveer even oud zijn, zo onderzocht het CBS. Stellen van wie de partners (bijna) dezelfde leeftijd hebben, gaan het minst vaak uit elkaar. Bij een leeftijdsverschil van vijf jaar of meer neemt de scheidingskans toe.
• Ook het onderwijsniveau van de partners speelt een rol bij de duurzaamheid van relaties. De kans dat samenwonende stellen uit elkaar gaan, is het kleinst als beide partners hoogopgeleid zijn.
• De Duitse wetenschapper Beatrice Rammstedt volgt de levensloop van zo’n zevenduizend Duitse stellen. Liefdesrelaties houden langer stand als beide partners verwante karakters hebben, ontdekte ze. Relaties zijn meestal stabieler als beide partners op elkaar lijken op het vlak van zorgvuldigheid, verdraagzaamheid en openheid.
• Stellen in een goede relatie besteden vijf uur per week meer aan elkaar dan in een slechte, blijkt uit onderzoek. Die tijd samen kan ook bestaan uit veel kleine momenten van aandacht: de ander een vraag stellen of een kus geven.

Mondkapje? Aantrekkelijker!

We hopen natuurlijk vurig dat dit jaar de mondkapjes niet weer tevoorschijn hoeven te worden gehaald. Maar mocht het onverhoopt toch zover komen, dan bieden de volgende feiten troost: Britse wetenschappers ontdekten namelijk dat mensen die mondkapjes dragen er aantrekkelijker uitzien dan anderen. De opwaardering van het uiterlijk werkt zowel bij mannen als bij vrouwen, stelden de onderzoekers aan de universiteit van Cardiff vast. “Nu we ons kwetsbaar voelen, vinden we medische maskers mogelijk geruststellend en geeft dat een positiever gevoel over de drager.”
De onderzoekers sluiten daarnaast niet uit dat mensen ook aantrekkelijker worden gevonden omdat het mondkapje de nadruk meer op de ogen legt. Een ander effect is dat onze hersenen de ontbrekende informatie – hoe de onderste helft van het gezicht eruitziet – zelf invullen en daarbij de fantasie positief laten uitpakken.

3 gouden relatieregels

De beroemde Amerikaanse psychologen John en Julie Gottman buigen zich al jaren over het geheim van succesvolle relaties. In hunlaboratorium aan de universiteit van Washington, dat ook wel het Love Lab wordt genoemd, observeerden ze honderden stellen. Zo ontdekten ze dé drie gouden regels om de liefde te laten bloeien. Hun belangrijkste bevindingen:

1. Behandel je partner als een goede vriend. Blijf geïnteresseerd in wat er speelt in het leven van je partner. Vraag naar zijn of haar dag, toon interesse in het werk van de ander. Stel je open voor zijn of haar gedachten, gevoelens, verwachtingen, dromen en angsten. De Gottmans observeerden Masters – stellen met succesvolle relaties – en Disasters, stellen zonder een fijne relatie.
   Uit hun onderzoek blijkt dat de Masters 86 procent van de tijd reageren op hun partners poging om contact te maken. De Disasters gingen hier maar een schamele 33 procent van de tijd op in.
2. Ga op een positieve en voorzichtige manier om met conflicten. Vermijd kritiek of schuld en focus in plaats daarvan op je eigen behoeften. Vermijd woorden als ‘nooit’ en ‘altijd’. Uit onderzoek bleek dat de meeste Masters tijdens een conflict naar hun partner konden blijven luisteren zonder direct kritiek te leveren.
3. Herstel een conflict op een goede manier. Om een conflict succesvol te herstellen, moeten we verantwoordelijkheid kunnen nemen, in elk geval voor ons aandeel in het probleem. Het is volgens de Gottmans een van de belangrijkste relatie-vaardigheden.