Dit zeggen je nagels over je gezondheid

Of ze nu dienstdoen als glanzend visitekaartje ­­­of beschaamd worden weggemoffeld, nagels vertellen meer over je dan je denkt. Alle ins & outs in 8 vragen.

Kan ik aan nagels zien of ik iets onder de leden hebt?

Arts-onderzoeker Roeland Watjer van het Leids Universitair Medisch Centrum vertelt: “Nagelafwijkingen kúnnen het gevolg zijn van ziektes en aandoeningen, zoals bepaalde huidaandoeningen of longziekten. Maar dat is zelden het geval. Daarnaast zijn er veel verkleuringen van de nagels, zoals witte vlekken en ­strepen, die niets te maken hebben met een aandoening. Dus om te zeggen ‘je nagel ziet er zo uit, dat betekent dat je deze ziekte hebt’, dat gebeurt zelden. De meeste nagelafwijkingen zijn ­onschuldig. Raadpleeg bij vragen of twijfel wel ­altijd de huisarts.”­­­

Wat betekenen deze afwijkingen?

• Putjes
  Kunnen veroorzaakt worden door ­psoriasis, een chronische aandoening die ook rode schilferige plekken op de huid veroorzaakt. Psoriasisnagels zijn te behandelen door een huisarts of dermatoloog.
• Gele nagels
  Nagels worden geel van roken of het dragen van gekleurde nagellak zonder beschermende basecoat. Gele nagels kunnen ook het gevolg zijn van een ­schimmel, van - in uitzonderlijke gevallen een leveraandoening of van verdikking van de nagel door ouderdom.
• Verticale donkere streep
  Een zwartbruine verticale streep op de nagel kan duiden op melanoom, een vorm van huidkanker. Een melanoom onder de nagel komt zelden voor, in Nederland bij zo’n 100 patiënten per jaar. Meerdere verticale donkere streepjes op de nagels zijn gangbaar bij mensen met een donkere huid en zijn onschuldig.
• Blauwe nagel
  Wijst vaak op een bloeduitstorting. Onder het nagelbed liggen veel bloedvaatjes. Is de blauwe nagel erg pijnlijk, ga dan naar de huisarts of medisch pedicure.
• Verticale ribbels
  Zijn een teken van droge nagels door douchen en handen wassen. Naarmate je ouder wordt, drogen nagels nog meer uit. Ze worden dikker, vaak wat geler en ribbeliger. Nagelriemolie doet veel goed.
• Broze, breekbare nagels
  Kunnen allerlei oorzaken hebben, zoals poetsen met agressieve schoonmaakmiddelen, uitdroging of het gebruik van nagellakremover met aceton. Draag handschoenen bij huis- en tuinklussen en verzorg de nagels goed. Blijven ze broos en breekbaar, dan kan dit het gevolg zijn van een schildklieraandoening.
• Witte vlekjes
  Meestal veroorzaakt door lichte beschadigingen, als de nagel ergens tegenaan is gestoten. Ze verdwijnen vanzelf met het uitgroeien van de nagel. Witte vlekjes kunnen ook een symptoom zijn van een schimmelinfectie of psoriasis.

Hoe kom ik van een schimmelnagel af?

Schimmelnagels zijn wit-geel, groen of zelfs bruin, dik en brokkelig, en kunnen loslaten. Naar schatting heeft 1 op de 20 mensen een schimmelnagel en zijn iets meer dan de helft van alle nagelafwijkingen het gevolg van een schimmelinfectie. Je loopt deze sneller op als je vaak lang in bad of onder de douche gaat, veel zeep gebruikt, je afweer minder is of je suikerziekte hebt. Online worden tips uitgewisseld als remedie: tea tree oil, Vicks vaporub, kokosolie en (appel)azijn, maar meestal wordt de oorzaak, de hardnekkige schimmel die onder de nagel op het nagelbed zit, hiermee niet aangepakt. Wat biedt dan de grootste succeskans? Medisch pedicure Toos Mennen: “Onderzoek toont aan dat anti-schimmeltabletten meestal werken. Dan moet je wel maandenlang consequent slikken en deze tabletten kunnen heftige bijwerkingen hebben, zoals leverproblemen.” Wereldwijd lopen nog verschillende onderzoeken naar mogelijke remedies.

Wat kan ik doen tegen nagelbijten?

Nagels zijn een bron van bacteriën, die je dus opeet. Ook kunnen door het geknaag wondjes ontstaan. De universiteit van Montreal deed onderzoek naar zogenaamde body-focused ­repetitive behaviors, zoals haartrekken, nagelbijten en ­pulken. Volgens dit onderzoek blijven mensen dit doen vanwege ­frustratie of verveling. Het vermoeden is ook dat de bijters en pulkers vaker perfectionistisch zijn. Toch is nagelbijten afleren wel ­degelijk mogelijk. Aan Psychologie Magazine vertelt Ger Keijsers, hoogleraar psychologische behandelingen aan de universiteit van Nijmegen, dat nagelbijters zich eerst bewust moeten worden van hun gedrag. Dat kan door pleisters om de vingers te plakken of vies smakende nagellak op te doen. De gewoonte verdwijnt nooit volledig, en de kans op een terugval is aanwezig.

Wanneer heeft mijn nagel extra zorg nodig?

Medisch pedicure Mennen: “De natuurlijke nagelvorm kan bepalend zijn voor problemen, zoals een ingegroeide nagel. Het gaat dan meestal om een bolle nagelvorm, de zogenaamde (hyper)convexe nagel. Als de nagel in het nagelbed drukt, kan de nagelpunt in het vlees groeien, met ontsteking tot gevolg.” Ook zijn er bepaalde ziektes die om extra zorg vragen. Mennen: “Diabetespatiënten hebben vaak schimmelnagels. Dit kan worden veroorzaakt door een verstoorde zuurgraad van huid en nagels, een verminderde weerstand en eventueel aandoeningen van de bloedvaten. Hierdoor kunnen ook gele, bruine, verdikte en versplinterde nagels optreden, al dan niet in combinatie met een schimmelinfectie.” Ook reuma beïnvloedt nagelgroei. “Hierbij komen veel afvalstoffen in het bloed, waardoor de uiteinden van vingers en tenen vaak minder goed van voldoende zuurstof worden voorzien. Dat kan leiden tot brokkelige, geelbruine, versplinterde, ruwe en snel beschadigde nagels. Nagelverbeterende producten, zoals nagelriemolie of -crème, kunnen ervoor zorgen dat de nagel en de nagelriem in zo goed mogelijke conditie blijven. Verdikte nagels moeten tijdig door een goede pedicure worden behandeld om beschadigingen zo veel mogelijk te voorkomen.”

Medisch pedicure Toos Mennen zit al 35 jaar in het vak en heeft duizenden voeten gezien en behandeld. Wat zijn haar beste tips?

Do’s

• Knip teennagels recht af.
• Droog voeten goed af, ook tussen de tenen.
• Draag slippers in openbare doucheruimtes en naast het zwembad.
• Koop bij voetschimmel een schimmelwerende crème.
• Ga met een ingegroeide teennagel naar de pedicure. Als je de nagel zelf wegknipt, ben je een week van het probleem verlost. Daarna groeit de nagel weer in.
• Nagels laten ademen is het best, maar word je vrolijk van een mooi lakje, vooral doen. Wel om de paar weken eraf halen en een paar dagen nagellakloos blijven.

Don’ts

• Teennagels te kort of schuin afknippen.
• Nagels afscheuren, vel en vlees groeit dan over de hoekjes van de nagel.
• Te kleine schoenen dragen.
• Je voeten worden door de jaren heen iets groter, wat voor aller­lei nagelkwaaltjes kan zorgen. Er moet 1 cm ruimte tussen je langste teen en de voorkant van de schoen zitten, bij wandel- en hardloopschoenen 1,5 tot 2 cm.
• Tijdens het douchen de voeten met zeep wassen. Zeep verstoort de zuurgraad van de huid.
• Nagellakremover met aceton gebruiken, aceton droogt huid en nagels namelijk uit.

Moet ik mijn nagelriemen terugduwen?

Mehtap Bagci, eigenaar van een nagelstudio en nagelstyling docent: “Het losmaken van de nagelriem van de nagelplaat kun je laten doen door een professional of voorzichtig zelf doen. Let erop dat de nagelriem niet scheurt en verwijder deze ook nooit. De nagelriem bestaat uit dode cellen die zijn vastgeplakt aan de nagelplaat en die de nagelmatrix – de wortel van de nagel - tegen bacteriën beschermen. Ga daarom voorzichtig om met de nagelriemen om een ontsteking te voorkomen. Je kunt de nagelriemen insmeren met nagelriemolie en ze met een gedesinfecteerd bokkenpootje voorzichtig losmaken. Zo neemt de nagel de verzorgende nagelriemolie beter op. Als de nagelriem strak op de nagel zit, bereikt de olie de wortel van de nagel minder goed.”

Wat is beter: vijlen of knippen?

Bagci: “Vijlen. Door te knippen kunnen breuken of barstjes in nagels ontstaan, vooral als ze heel hard of juist erg fragiel zijn. Welk soort vijl je gebruikt, is een kwestie van voorkeur. Gebruik een niet te grove, ga voor 240 grit. Met het aantal grit wordt de grofheid van een nagelvijl aangeduid. Hoe hoger het getal, hoe fijner de korrels. Soms staat het aantal ook op de vijl. Let bij een metalen vijl goed op: de korrels wijzen in een richting, je kunt dus niet zigzaggend vijlen, alleen in de richting van de korrels. Door de verkeerde kant op te vijlen, ontstaan breuken en haaltjes. Een kartonnen vijl heeft ronde korrels en is wel geschikt om zigzaggend mee te vijlen. Ook belangrijk: deel de vijl niet, dat is onhygiënisch.”

Zouden kunstnagels iets voor mij zijn?

Kunstnagels zijn er in gel- of acrylvorm. Ze zijn niet schadelijk voor de nagels en het is een fabeltje dat ze de natuurlijke nagel afsluiten, vertelt Bagci. Een kunstnagel is poreus en neemt de olie juist op, ­waardoor de natuurlijke nagels sterker worden. Zelfs een nagel van een paar millimeter is lang genoeg om een acrylnagel op te laten zetten. Kies wel een goede nagelspecialist uit om dit te doen en trek ze er niet zelf af, anders kan de natuurlijke nagel te veel ­beschadigen. Ook op tenen kunnen kunstnagels ­worden gezet. Mennen: “Als iemand op vakantie gaat, snap ik dat die niet met een brokkelige nagel in de sandalen wil. Dan biedt een acryl- of gelnagel ­uitkomst. Mits een desinfecterende vloeistof op en onder de nagel wordt gebruikt. Meestal wordt deze er na zes tot zeven weken weer afgeslepen. Als de ­nieuwe nagel keurig gezond uitgroeit en dit goed wordt gemonitord, kan de kunstnagel blijven zitten.”