Nadia Zerouali: “Ik weet precies waar ik heen wil in het leven”

Kok en culinair schrijver Nadia Zerouali (47) werd jong weduwe en voedde haar zoon alleen op. Nu die achttien is, kijkt ze uit naar een nieuwe fase: “Ik ga minder zorgen en meer voor mezelf kiezen.”

Samen eten is een goede manier om elkaar te leren kennen, zegt culinair schrijver en BinnensteBuiten-kok Nadia Zerouali, terwijl we ons eitje open tikken. “Betekenisloos eten is in mijn ogen onmogelijk. Eten staat voor gezelligheid en verbinding, bovendien zegt het iets over hoe je in het leven staat – of je wel of geen vlees eet, of je bewust inkoopt of de helft van je aankopen weer wegkiepert. Eten hoort bij de leuke dingen van het leven en doe je samen. Je ziet mij niet in mijn uppie smikkelen, dan eet ik wel een boterham.” Lachend besmeert Nadia haar croissant. Eten en koken is haar manier van communiceren, legt ze uit. “Als ik zie dat mijn kind al een poosje minder eet, weet ik: er speelt iets. Ook zakelijke kwesties zijn vaak zo opgelost tijdens een maaltijd. Er ontstaat altijd een gesprek waar je het niet verwacht, eten is de oplossing voor alles.”

Waar komt die overtuiging vandaan?

“Ik groeide op in Winterswijk, samen met mijn ouders, vier jongere zusjes en mijn broertje, het enige Marokkaanse gezin in de buurt. Ik herinner me dat mijn moeder brood bakte en stukjes uitdeelde aan alle buurtkinderen die bij het raam stonden te dringen. Vanaf dat moment was mijn moeder voor iedereen mama Dila. Dat ze een hoofddoek droeg of niet zo goed Nederlands sprak, deed er niet toe. Het is bijzonder om voor iemand te koken, je stopt er tijd, aandacht en liefde in. Het voelt voor mij dan ook totaal onnatuurlijk om geld te vragen voor eten. Het liefst geef ik alles weg – daarom mag ik niet achter de counter staan in mijn eigen Couscousbar, haha.”

Ramadan nadert, besteed je daar aandacht aan bij BinnensteBuiten?

“Ik maak gerechten die passen bij ramadan, zoals gevulde druivenbladeren en sapjes, licht verteerbare, maar bewerkelijke gerechten. Ramadan kun je zien als een maandlang kerst: mensen zijn druk met boodschappen en bereiden de lekkerste gerechten voor een feestelijk versierde tafel. Als je overdag niet eet, heb je een paar uur over om extra uit te pakken. Ik kijk er altijd enorm naar uit, het is de fijnste maand van het jaar. Een periode van bezinning en rust, heerlijk!”

Hoe gaat het op dit moment met je?

“Het is chaos, ik ben een vrouw in de overgang die opeens gaat verhuizen – weg uit Almere. Ik riep altijd al dat ik ooit terug zou gaan naar Winterswijk, maar jarenlang wilde ik niet weg uit het huis dat mijn overleden man Hakim nog met zijn eigen handen had opgebouwd. Maar ja, inmiddels is die verbouwing vijfentwintig jaar geleden en gaat er steeds meer kapot. Ik moet dus verbouwen en als het dan niet meer Hakims werk is, kan ik net zo goed weg. Twee maanden geleden zagen mijn zusje en ik een geweldige boerderij in Winterswijk waar zij met haar man en vier kinderen kan wonen. In de tuin is ruimte voor een tiny house voor mij en mijn zoon Tariq, dat we zelf gaan bouwen.”

Een tiny house? Dat klinkt als uitruimen!

“Inderdaad. Alles gaat weg, behalve mijn bed, wat kleren en boeken. Die ballast overboord gooien voelt bevrijdend. Ik merk ook dat ik een beetje klaar ben met ‘zorgen’. Dat voelt óók als ballast – misschien hangt dat samen met de overgang. Tariq is achttien en redt zich prima. Het feit dat Tariq zo goed als volwassen is, zorgt ervoor dat ik steeds minder zin heb in die paar zorgtaken die ik nog wél heb, zoals boodschappen doen, de was, rekening houden met de ander. De overgang maakt mij niet per se een leukere moeder.”

Valt het zwaar?

“Het valt me vies tegen. Ik slaap al tweeënhalf jaar slecht, ’s nachts ben ik onrustig en moet ik constant plassen. Toen ik mijn klachten opsomde bij de gynaecoloog van de vrouwenkliniek, zei ze meteen: ‘Stop maar, dit is de overgang, duidelijk.’ Het hakt er behoorlijk in. Opvliegers zijn verschrikkelijk, heet, nat, constant hartkloppingen. En steeds maar weer de draaidag stilleggen omdat mevrouw moet uitblazen en opdrogen. En mijn tekst onthouden? Ho maar!”

Klinkt niet fijn.

“Dat is het zeker niet. Daarbij word ik dikker op een rare manier. Normaal kom ik aan op mijn heupen, nu krijg ik een buik! En door gewrichtspijn kan ik niet lekker kickboksen, maar moet ik naar yoga, iets waarvoor ik totaal geen rust heb. Gelukkig ben ik nu aan de bio-identieke hormonen waardoor ik beter slaap en geen opvliegers meer heb. In Nederland maken we elkaar wijs dat we zonder ruggenprik moeten bevallen, niet moeten zeuren over onze menstruatie en de overgang maar moeten doorkomen zonder hormonen. Onzin! De overgang is geen kattenpis. Normaal gesproken krijg je mij er namelijk niet onder... en nu was ik er écht onder.”

Zeventien jaar geleden kwam je man Hakim drie maanden na de geboorte van jullie zoon door een auto-ongeluk om het leven. Opeens was je een alleenstaande moeder.

“Leven en dood liepen op dat moment door elkaar. Ik voelde naast het geluk om de geboorte van onze zoon diep verdriet om Hakim. Bovendien was het niet de bedoeling om Tariq in mijn eentje op te voeden. Sterker nog, Hakim zou huisvader worden zodat ik kon werken. Maar ik geloof dat alles gebeurt met een reden. Zelf twijfelde ik of ik een kind wilde, totdat Hakim – die elf jaar ouder was – zei dat hij na zijn veertigste geen vader meer wilde worden. Daardoor waagde ik de sprong. Ik werd zwanger, kreeg een kind en Hakim overleed, op zijn veertigste. Het moest zo zijn, waarschijnlijk vond Allah het zielig mij alleen achter te laten. Tariqs geboorte is het mooiste wat me is overkomen, een echte life saver.”

Lijkt Tariq op zijn vader?

“Vroeger was ik bang dat Tariq ook aanleg had voor de zware depressies waarmee Hakim af en toe kampte. Die angst is weg. Tariq is ontzettend introvert maar niet gefrustreerd, verdrietig of uit balans te krijgen. Hij gebruikt niet veel woorden, maar kan zijn gevoelens wel goed verwoorden. Tariq wil onderwaterlasser worden. Hij vindt het heerlijk als niemand tegen hem praat, zegt hij. Probeer dat als non-stop ratelende moeder maar eens niet persoonlijk op te vatten, haha!”

Wat voor man was Hakim?

“Een nuchtere man die me onvoorwaardelijk steunde. Zoals die keer dat ik halsoverkop besloot bij een culinair reclame-bureau aan de slag te gaan, waardoor ik doordeweeks in Amsterdam ging wonen, terwijl hij in Winterswijk bleef. Uiteindelijk verhuisden we voor mijn werk naar Almere. Hakim was servicemonteur en vond ‘al die gekkigheid’ alleen maar grappig. Hij was altijd zichzelf, soms tot mijn grote ergernis. Voor mijn werk mocht ik vaak uiteten bij sterrenrestaurants. Hakim ging graag mee, maar wel in zijn werkkloffie. Dan stond ik in mijn keurige panty op hoge hakken en hij in zijn vieze overall ernaast. Waarom zou ik me omkleden, zei hij dan, ik kom om te eten en te genieten! Ik schaamde me rot, maar alle chefs droegen hem op handen. Hij was heel authentiek en wist precies hoe hij moest omgaan met een eigen­gereid, extravert type als ik.”

Was je altijd al zo?

“De dood van Hakim versterkte mijn pluk-de-dag-mentaliteit zeker, maar het zat het er al jong in. Mijn ouders stonden vroeger doodsangsten uit. Ik was een fladderaar, dol op gezelligheid. Gelukkig heb ik een sterk kompas, ik weet bij wie ik uit de buurt moet blijven en welk pad ik moet bewandelen. Ik heb geen moeite met beslissingen nemen. Misschien omdat ik nooit ben afgestraft, het leven bevestigt mij in mijn keuzes. ‘Nadia, je gaat toch niet op je zeventiende trouwen met een elf jaar oudere man?’ Jawel hoor. ‘Nadia, je gaat toch niet naar Amsterdam om bij een net opgestart bureau te werken?’ Zeker wel. Beide beslissingen pakten fantastisch uit.”

Je bent de oudste uit een gezin van zes. Lijkt de rest op jou?

“Zij zijn typische Winterswijkers, doe maar normaal dan doe je al gek genoeg. Ik denk dat ik de aandacht van jongs af aan gewend ben. Volgens mijn ouders wond ik als het enige Marokkaanse meisje in de buurt met prachtige donkere krullen iedereen om mijn vinger. Hoewel ik mezelf niet ijdel vind, wil ik blijkbaar toch gezien worden. Waarom schrijf ik anders boeken, kom ik op tv en staat mijn naam op bakjes specerijen? Maar mocht ik ooit naast mijn schoenen gaan lopen, dan zetten mijn zussen en broer me er razendsnel weer in.”

Zitten er voordelen aan je bekendheid?

“Door de aandacht kan ik veel bereiken. Die verantwoordelijkheid voel ik ook. Hoewel ik mijn mening niet onder stoelen of banken steek, heb ik geen last van ‘haters’ op social media. Ik vermoed dat het sympathieke imago van BinnensteBuiten op mij afstraalt. Juist daarom vind ik dat ik me móet uitspreken, over de wereld en het milieu, over racisme en discriminatie. Op dit moment richt ik me nog puur op lekker en duurzaam koken en eten, maar binnen een paar jaar ga ik iets maatschappelijks doen. Wat precies, dat weet ik nog niet.”

Hoop je in de toekomst nog met een man in je tiny house te zitten?

“Ik wil nooit meer samenwonen, daarvoor ben ik al te lang alleen. En ik ben echt moeilijk. Als een man tijdens een date eerst zijn autosleutels op tafel legt en dan zegt hoe knap ik ben, stap ik direct op. Doe mij liever iemand die in zijn vieze pak meegaat naar een sterrenrestaurant. De pech is, ik val op bouwvakkers, maar die durven niet te fluiten naar ‘die mevrouw van televisie’ lijkt het wel. Volgens vriendinnen kijk ik niet goed genoeg om me heen. Misschien is mijn hoofd er nog niet klaar voor, er gebeurt te veel op dit moment. Een ding is zeker, ik gun mezelf een fijne relatie, maar ik ga nooit meer iemands sokken wassen.”