De zus van Margot (44) is een complotdenker: “Ik weet niet hoe ik haar weer op het rechte pad krijg”

“Yolanda is een ‘wappie’. De stikstofcrisis is een leugen, verzonnen in Den Haag. Tijdens boerenprotesten lopen er undercover politiemensen mee die vechten en schieten op protesterende boeren. De regering houdt ons in de gaten via vaccinaties en snelwegcamera’s. Dit zijn slechts enkele van de waarschuwingsberichten die ik van mijn zus Yolanda via WhatsApp of Facebook krijg. Ze is een fervent Baudet-aanhanger en een zogenaamde complotdenker. Zij en haar man Simon waren overtuigd van de great reset, de theorie die uitgaat van een plan van elitaire machthebbers om ons privébezit af te nemen. Volgens hen was die overname al veel langer voorbereid en werd eerst covid en nu de stikstofcrisis verzonnen om dit versneld mogelijk te maken. Yolanda gelooft ook heilig dat de overheid ons in de gaten houdt en volgt met camera’s. Ze stuurt me geregeld zogenaamde bewijzen van fake sites. Dat vind ik vreselijk en ik verwijder ze dan ook meteen van mijn telefoon.

Geen twistpunten

Tot de uitbraak van covid zag ik mijn zus Yolanda als een van mijn beste vriendinnen. We waren altijd close, ook al verliepen onze levens niet synchroon. Yolanda is getrouwd, thuisblijfmoeder en heeft drie jonge kinderen. Ik ben gescheiden, heb een dochter van negentien en ben stewardess: een uitdagende baan, waardoor ik tot voor kort de hele wereld over vloog. Het verschil in levensstijl maakte al die jaren voor onze band niks uit. Als we elkaar zagen, appten of belden, kletsten we honderduit. We konden goed lachen samen en ik herinner me geen echte twistpunten tussen ons. We hadden respect voor elkaars opvattingen en levenswijze. Daar lijkt nu niets meer van over. Tijdens de eerste golf kreeg ik corona. Er was nog geen sprake van een vaccinatie of medicatie en ik was er behoorlijk ziek van. Ik hoefde nog net niet naar het ziekenhuis, maar lag dagenlang in bed met hoge koorts en benauwdheid en was afhankelijk van mijn dochter voor boodschappen. Na een dag of twintig knapte ik op, maar ik bleef klachten houden, die ik, bijna twee jaar later, nog steeds heb. Zo kamp ik met oorsuizen en ben ik vaak duizelig. Ik kan nog steeds niet de lucht in en volledig aan het werk. Je kunt dus best zeggen dat corona me goed te pakken heeft gekregen. Toch ziet mijn zus Yolanda dat heel anders. Ik heb gewoon griep gehad of een virusje, maar géén covid. Daar gelooft ze namelijk niet in. Net als in het stikstofprobleem. Dat is wederom een verzinsel van de overheid om ons te controleren.

Maar een griepje

Vlak nadat de pandemie was afgekondigd, begon Yolanda te veranderen. Iedereen om me heen hield zich keurig aan de regels: handen ontsmetten, afstand houden, thuiswerken... Behalve mijn zus. Yolanda vond het onzin. Ze weigerde desinfectiegel te gebruiken. Het was immers ‘maar een griepje’ en juist goed als je hiervoor antistoffen aanmaakte. Als ik haar vertelde over mijn klachten of haar wees op de beelden van alle mensen op de ic die aan de beademing lagen, dan beweerde ze ijskoud dat het acteurs waren. De hoge sterftecijfers in verpleeghuizen? Fabels van de ‘mainstream media’. Volgens haar was er helemaal geen sprake van oversterfte. De ziekenhuizen lagen elk jaar vol met grieppatiënten. Liever klaagde ze over háár veranderde leven. Haar man en kinderen kwamen thuis te zitten en daar mopperde ze erg over. Net als over de winkel- en horecasluiting en later de mondkapjesmaatregelen. Ze weigerde pertinent zich te laten ‘muilkorven’ en ging in discussie met supermarktbeveiligers over haar vrijheid. Onbegrijpelijk vond ik dat. Zo opstandig was ze nooit geweest. Ik baalde ook wel van bepaalde maatregelen zoals het terrassenverbod, maar hield me er toch aan. Ik volgde trouw alle aanwijzingen op, alles om verdere maatregelen te voorkomen, maar Yolanda vond dat niet nodig. Ik wilde dat zij dat ook deed. Al was het maar voor mama. Onze moeder heeft longemfyseem en is al op leeftijd. Gelukkig zijn onze ouders slim genoeg en trokken ze zich terug in hun woning. Ze creëerden een eigen bubbel waarin ze maar weinig mensen toelieten. Ik deed boodschappen voor hen, omdat ik al corona had gehad, maar toch meed ik hen zo veel mogelijk.

Ingespoten chip

De verlossing kwam met de vaccinaties. Ik was dolblij dat mijn ouders voorrang hadden vanwege hun leeftijd. Yolanda was er fel op tegen. Dagenlang kreeg ik preken en mails en Facebookberichten waarin ze me tagde. De meest ongeloofwaardige berichten over gevaarlijke vaccinaties van de meest vreemde websites likete en deelde ze. Van theorieën over prikken met mysterieuze inhoud tot Bill Gates die de bevolking zou willen uitdunnen of een ingespoten chip in je arm waarmee de overheid je kon volgen. Ik probeerde echt naar haar argumenten te luisteren en haar serieus te nemen, maar soms kon ik het gewoon niet aanhoren. Het maakt me echt niet uit dat zij zich niet laat vaccineren, noch haar man en kinderen. Dat is haar keuze. Ik ben erg van ‘leven en laten leven’. Ieder heeft immers recht op zijn eigen mening, maar ik kon niets met haar onwaarheden over covid - en later stikstof - die ze als feiten bracht en aan mij oplegde. Andersom liet ze me niet uitspreken. Of ze lachte me keihard uit als ik zei dat ik eerder geloofde in mensen die ervoor hadden gestudeerd, zoals virologen of milieudeskundigen, dan hersenspinsels op social media. Dat zag ik verkeerd, vond Yolanda. Ze maakte me uit voor schaap, omdat ik naar het journaal en nieuwsprogramma’s keek. Heel pijnlijk. Ze noemde me domweg onnozel omdat ik geloofde dat mijn dochter, ouders en ik beschermd waren door het vaccin. Zij, maar ook mijn zwager Simon, waren ervan overtuigd dat je juist ziek zou worden als je een prikje nam. Ik zou mijn hele immuunsysteem verpesten. Dat ik al corona had gehad en nog steeds worstelde met de negatieve effecten ervan, dus dat het met dat aangetaste systeem wel zou meevallen, wilde ze niet horen. Ze wuifde alles weg. Ze wilde me behoeden voor erger, zei ze als ik vroeg waarom ze zo agressief reageerde. Van haar onaardige en kleinerende wijze werd ik alleen maar verdrietig. Waarom konden we ons er niet bij neerleggen dat we het oneens waren? Waarom gingen we niet terug naar de gesprekken die we voorheen voerden als zussen? Over onze vergeetachtige moeder, over de malle streken van haar tweeling, de gekke verhalen die ik had meegemaakt aan boord of met dates. Of gewoon weer grappige kattenfilmpjes via Facebook en WhatsApp delen, in plaats van tegenover elkaar staan kijven, ieder overtuigd van het eigen gelijk.

Bekoelde band

Ons contact was al minimaal door de lockdowns en maatregelen, maar begin dit jaar wilde ik haar ook liever niet meer lijfelijk zien. Zelfs niet toen het wel weer mocht. Als Yolanda op bezoek kwam of me zag, nam ze mijn verzoek afstand te houden niet serieus. Na een paar maanden werd ik daar zo boos om, dat ik haar duidelijk maakte dat ik haar alleen nog wilde spreken met anderhalve meter afstand en alleen als we het C-woord zouden laten rusten. Sindsdien zagen we elkaar alleen hoognodig en gingen we moeilijke gesprekken uit de weg. Soms dacht ik gemeen: kreeg jij maar corona, dan piepte je wel anders. Tegelijkertijd wens ik het virus niemand toe, want ik weet hoe vreselijk het is. Ik was niet de enige die geen contact meer met haar wilde. Yolanda en haar man verloren veel vrienden door hun gedachtegoed. Al kwamen daar ook weer nieuwe mensen bij, die ze ontmoetten tijdens tegendemonstraties. Inmiddels zien we elkaar wel weer, vooral omdat ik mijn nichtjes niet wil missen, maar de band met mijn zus is bekoeld. Zoals vroeger even spontaan bij elkaar op de koffie of uren bellen is er niet meer bij. Dat mis ik. Ik hoop dat het ooit weer goedkomt. Mijn moeder denkt van wel. Die zegt: ‘Maak je niet druk, Yo trekt vanzelf weer bij.’ Ik betwijfel dat. Over corona hoor ik mijn zus niet veel meer praten, anders dan dat ze nog steeds tegen prikken en mondkapjes is. Ze weet ook dat ik geen zin heb in gesprekken over haar visie op stikstof en boerenprotesten. Een tijd leek ze wat gematigder. Dat maakt het allemaal weer wat rustiger tussen ons. Toch blijf ik op mijn hoede. Onlangs kwam mijn zus in de familie-appgroep ineens met een verontrustend bericht over zonnebrandcrème waarvan je huidkanker zou krijgen, in plaats van je te beschermen tegen de zon. Er zou een gevaarlijk stofje in zitten en ze bleef ons bestoken met non-informatie, op precies dezelfde felle anti-coronatoon. O nee, daar gáán we weer, dacht ik meteen. Heeft ze weer iets anders gevonden om zich druk over te maken of te betwijfelen. Ik vind het zo bizar. Mijn zus was juist altijd een verstandige vrouw. Het past totaal niet bij haar om zich zo te laten meenemen in al die verschillende complottheorieën, maar ik weet niet hoe ik haar weer op het rechte pad krijg.”