Harpist Lavinia Meijer: “De muziek was belangrijker dan mijn roots, vond ik”

Al sinds haar vijftiende speelt Lavinia Meijer (39) op de grootste concertpodia van de wereld. Op haar laatste album Are You Still Somewhere? spelen verbinding, familie, roots en haar geboorteland Korea een grote rol. “Alles begint en eindigt met ouders en familie.”

Je was negen toen je harp ging spelen en kreeg op je elfde al les op het conservatorium. Heb je ooit het gevoel gehad dat je een deel van je jeugd hebt gemist door je muzikale carrière?

“Er is weleens voor me uitgerekend dat ik voor mijn twintigste al zo’n zeventienduizend uur harp had gespeeld. Er waren tijden dat ik ’s ochtends om vijf uur opstond om voor school nog twee uur te studeren. Maar ik heb niet het idee dat ik er iets voor heb moeten laten, dankzij mijn harp heb ik zo veel avonturen beleefd. Ik kan me oprecht gelukkig voelen als ik me realiseer wat ik doe, ik zou mijn leven niet anders willen dan dit.”

Je koos voor de harp, geen voor de hand liggend instrument. Waarom?

“Ik wist: de harp is mijn stem, ik bén dat. Op mijn vijftiende was het al mijn droom de harp te promoten, ook toen mij werd verteld dat daar geen markt voor was. Lange tijd wilde ik vooral goed en technisch leren spelen, gaandeweg ontdekte ik dat er nog meer was. Het imago van de harp is misschien wel lieflijk en watervalachtig, maar het instrument kan ook heel rauw en emotioneel klinken. Dat wilde ik met de wereld delen, daar ben ik altijd vastberaden in geweest.

Die weg was niet makkelijk, met het winnen van prijzen op concoursen alleen kom je er niet. En eenmaal op het conservatorium heb ik me weleens afgevraagd of ik het wel kon: een leven leiden dat helemaal om muziek draait. Toch bleef ik in mijn kinderdroom geloven. Ik zou iedereen willen meegeven hetzelfde te doen. Veel van onze dromen gaan verloren door onzekerheid, als je dat weet te overwinnen kun je heel veel bereiken. En het leven krijgen dat bij je hoort, en je echt gelukkig maakt.”

Je reisde de hele wereld over voor je concerten. Tot corona.

“In de coronaperiode werd ik teruggeworpen in de tijd. Ik voelde me alsof ik weer net was afgestudeerd. In de jaren daarvoor was ik redelijk gerustgesteld dat het goed ging met mijn carrière. Ik kreeg steeds meer ruimte om mijn eigen programma’s te maken en zelf te kiezen met wie ik werk. Prachtig, maar corona schudde dat door elkaar, omdat alles werd afgezegd. Ik ben ondernemend, dus speelde ik in die tijd in psychiatrische instellingen en gaf online concerten vanuit huis; alles om maar in contact te blijven met anderen.

Het was achteraf heel leerzaam, al is het maar omdat ik nu zeker weet dat het altijd wel weer goed komt. Wetende dat ik meer ben dan mijn harp, heeft het voor mij juist bevestigd dat de harp een heel belangrijk onderdeel van mijn leven is en zal blijven. Tot voor kort bracht ik elk jaar een nieuw album uit, nu voelde het oké om dat even niet te doen. Ik had die tijd nodig om na te denken. En om wat ik wel wilde maken verder vorm te geven. Dat is uiteindelijk Are You Still Somewhere? geworden, en dit album is persoonlijker dan ooit.”

Kun je daar iets meer over vertellen?

“Het gaat over de tijd waarin we nu leven. Over verbondenheid in een wereld van digitalisering en lockdowns, en het heeft meerdere lagen. Punklegende Iggy Pop heeft meegewerkt met de spoken word Mom and Dad, die tekst raakte mij heel erg. Want alles begint en eindigt met ouders en familie. In het gedicht zegt Iggy Pop tegen zijn overleden ouders: ‘Sorry dat ik er tijdens jullie leven niet genoeg voor jullie was, vergeef me’. En ook: ‘Are you still somewhere? I love you’. Heel mooi, vind ik.

Ik heb ook een stuk gecomponeerd over de overleden George Floyd, die aanleiding werd van de Black Lives Matter-beweging in 2020. En ik schreef een compositie over jongeren in Korea. Die zijn soms zo eenzaam dat ze geen andere uitweg meer zien dan van een gebouw afspringen. Die laatste stappen wilde ik in Another Lonely Night weergeven: wat gaat er door je heen als je zo’n gebouw in loopt en naar boven gaat? Pijn? Verlossing? Muziek kan helpen ons dat voor te stellen. Ik merk dat ik die kracht steeds meer wil inzetten om bepaalde maatschappelijke thema’s bespreekbaar te maken.”

Vind je het belangrijk dat je geboorteland Korea een rol speelt in je werk?

“In alles wat ik maak zit mijn verleden verborgen, in mijn muziek zit ik zelf. Korea ben ik als mijn tweede thuis gaan zien. Dat was ooit anders, ik durfde er heel lang niet naartoe. Ik wilde er ook niet alleen maar vanwege mijn achtergrond heen, ik had meer redenen nodig. Dat werd de muziek, want in 2009 werd ik uitgenodigd om in Seoel te komen spelen. Een tijd daarvoor had ik een brief gekregen van mijn biologische vader, die daar woont, maar ik stond niet open voor contact. Ik wilde me in Seoel alleen bezighouden met muziek, dat vond ik veel belangrijker dan mijn roots. Maar eenmaal in Korea maakte ik een draai van honderd-tachtig graden.”

Wat gebeurde er?

“Tijdens een treinreis kreeg ik plotseling een heel apart gevoel. Als in een visioen zag ik mezelf en mijn broer voor me in Korea, terwijl onze vader ons meenam naar het kindertehuis. Ik keek naar die twee kinderen, mijn broer vier, ik twee. In gedachten zei ik tegen mijn vader: ‘Hoe kon je dat nou doen? Wij hadden al bewustzijn’. In die trein werd ik heel kwaad op hem, tegelijkertijd realiseerde ik me dat mijn Nederlandse adoptieouders ons altijd hebben opgevoed alsof we hun eigen kinderen waren. Ineens werd ik overvallen door een enorm gevoel van dankbaarheid naar hen. En daarmee viel ook meteen de boosheid naar mijn vader van me af. Ik bedacht: hij was er die eerste jaren wél voor mij. Wat hij heeft gedaan, is misschien wel vanuit een noodzaak gebeurd.”

Je besloot je biologische vader toch te ontmoeten.

“Ja, uiteindelijk hebben we elkaar na afloop van het concert in Seoel ontmoet. Toen ik hem zag, wist ik meteen dat hij mijn vader was. We hadden elkaar zo lang niet gezien, maar ik herkende hem meteen, dat was heel bijzonder en emotioneel. Nu hebben we nog steeds weleens contact. Niet veel, maar het is fijn dat ik hem ken. Deze stap heeft me volwassener gemaakt.”

En je biologische moeder?

“Haar ken ik niet. Ik ben extra voorzichtig om naar haar op zoek te gaan, want in Korea heerst best een schaamtecultuur. Vrouwen die scheiden, zoals zij deed, lijden – meer dan mannen – aan gezichtsverlies, en krijgen hun kinderen ook niet automatisch toegewezen. Ik denk daarom dat er een kans is dat mijn moeder een leven leidt waarin ik helemaal niet besta, misschien heeft ze wel nieuwe kinderen. Wat zou ik aanrichten als ik haar zou opzoeken?”

Houdt die onzekerheid je tegen?

“Hoe mooi dit soort ontmoetingen ook kunnen zijn: ze kunnen ook niet mooi zijn. Er is geen garantie dat ik na zo’n ontmoeting gelukkiger ben dan daarvoor, en zij ook niet. Als je dat aangaat, zet je die deur voor de rest van je leven open. En die krijg je daarna niet zomaar meer dicht. Ondanks mijn voorzichtigheid sta ik er nu meer voor open dan eerder in mijn leven. Ook om die reden heet mijn nieuwe album Are You Still Somewhere?, al vind ik het best persoonlijk om dat te zeggen.

In tegenstelling tot mijn vader, die zelf het initiatief nam voor contact, ligt het initiatief helemaal bij mij als ik mijn moeder wil ontmoeten. Dat maakt het een stuk enger. Daarom stop ik dit liever weg, ik wil ook niet dat mijn album er te veel aan wordt opgehangen. Tegelijkertijd word ik al mijn hele leven benaderd met vragen van anderen over mijn adoptie. Daardoor is het ook onvermijdelijk dat ik over die eventuele zoektocht nadenk.”

Voelde je je door je afkomst en je passie voor de harp anders dan andere kinderen?

“Als kind wilde ik er heel graag Nederlands uitzien: lang, blond, grote ogen. Tot ik op een dag ontdekte dat ik ‘die Aziatische harpiste’ werd genoemd. Ik dacht meteen: dit werkt in mijn voordeel, zo onthouden mensen mij. Vanaf dat moment ben ik mijn uiterlijk gaan omarmen, en daarmee ook wie ik ben. Ik was een verlegen, perfectionistisch kind, in mijn vrije tijd kon ik eindeloos opgaan in miniatuurtjes tekenen. Dat perfectionisme heb ik nog steeds, maar ik heb inmiddels wel meer nuances gevonden in mijn leven.”

Waaraan merk je dat?

“Mijn blik is breder geworden en ik heb geleerd om wat meer Hollands direct te zijn. Door mijn harp zag ik al jong veel van de wereld, dus ik was zeker niet narrow minded. Maar ik heb wel geleerd me meer open te stellen. Vier en een half jaar geleden ben ik gescheiden; dat was een heel heftige tijd. Ik kon er goed over praten met mijn vrienden, mijn sociale contacten bleken heel waardevol voor me te zijn. Inmiddels gaat het weer beter met me, al blijf ik het soms moeilijk vinden om rust in te voeren zonder de neiging te krijgen een nieuw album te maken. Mijn kinderdromen zijn gebleven. Toch is daar de afgelopen periode ook iets in veranderd. Ik ben milder geworden, naar mezelf en naar anderen. En dat gevoel hou ik graag heel dicht bij me.”

Productie: Marije Ribbers | Styling: Maartje Bodt, Alana Lievens | Haar en make-up: Wilma Scholte | M.m.v. Vanilia (broek en top), Zara (colbert), Omoda (pumps)