Lucelle (49) werd gepest op haar werk: “Ze duwden mijn hoofd onder de kraan”

Vol frisse moed begint Lucelle Comvalius (49) op haar 23ste aan haar carrière als docent op een middelbare school. De glans raakt ervan af als ze doelwit wordt van pesterijen door collega’s. “Als ik dichter bij de school kwam, kreeg ik hartkloppingen en moest ik overgeven.”

“Na mijn studie geschiedenis rolde ik in mijn eerste vaste baan op een school in Zwolle. Ik kon me geen mooiere start wensen: ik leerde er veel en ontmoette leuke mensen. Daarna ging ik aan de slag op mijn oude middelbare school in Lelystad en waren de leerlingen opnieuw heel blij met mij als docent. Ze droegen mijn kopjes thee en verkozen mij tot leukste lerares.

Gepest op haar werk

Daar vroeg ik natuurlijk niet om, maar ik was jong en dan is de afstand tot de groep aan wie je lesgeeft kleiner. Je hebt sneller een band. Ik hield van mooie kleding en had op mijn 22ste meegedaan met een missverkiezing van de Tros, waardoor ik op een modellenagenda stond. De leerlingen vonden dat prachtig, maar in de lerarenkamer was dat anders. Als ik binnenkwam werd er gefluisterd, er gingen roddels over mij rond en er waren tafelgroepjes waar ik niet bij mocht zitten. Een dynamiek die je meestal bij kinderen ziet, maar soms dus ook bij volwassenen.

In het begin twijfelde ik aan mezelf. ‘Draait die collega nou met zijn ogen? Vast niet’, dacht ik dan. Ik probeerde het continu goed te praten voor die ander. Vooral als iemand meerdere gezichten liet zien en soms vriendelijk was. Dat deden collega’s ook. ‘Die persoon heeft het vast niet zo bedoeld’, zeiden ze als iemand een vervelende opmerking maakte.

Hutje in Suriname

Toen ik verkering kreeg en trouwde met een populaire leraar op school, werd er nog een schepje bovenop gedaan. Als ‘felicitatie’ voor mijn huwelijk vond iemand het nodig om te zeggen: ‘Fijn hè? Dat je getrouwd bent met een blanke. Nu woon je in een kast van een huis in plaats van in een hutje in Suriname.

Ik kreeg mails met een berisping of persoonlijke vraag met allemaal mensen in de cc die er niks mee te maken hadden. Of mijn ideeën werden genegeerd of afgewezen, terwijl zo’n zelfde idee van een collega wél geprezen werd. Na een tijdje raakte ik een soort van ‘besmet’ en wilden mensen niet meer met mij omgaan, omdat ze bang werden voor hun eigen positie in de groep. Ik kreeg voor mijn gevoel geen enkele kans.

Het dieptepunt was een fysieke aanval. Op een dag hebben drie mannelijke collega’s mij uit de lerarenkamer gesleurd en mijn hoofd onder de lopende kraan geduwd. Ik had de dag ervoor mijn haar laten ontkroezen. Eén collega probeerde ze tevergeefs tegen te houden, maar een andere zei: ‘denk maar niet dat je morgen een vrije dag krijgt’. Gek genoeg heb ik mijn tas gepakt en ben ik gewoon naar de volgende les gegaan. Pas toen ik in een winkelruit op weg naar huis mijn krimpende haar zag, moest ik huilen. Die leraren zijn nooit op het matje geroepen.

Door de mallemolen

Als reactie op het pesten ging ik overcompenseren. Ik durfde mijn mailbox niet te openen uit angst dat ik iets verkeerd had gedaan en ze me extra hard zouden aanpakken. Ook werk nakijken werd moeilijk, omdat ik steeds banger werd om fouten te maken. Ik werd er letterlijk ziek van. Als ik dichter bij de school kwam, kreeg ik hartkloppingen en moest ik overgeven. De dokter haalde me door de medische molen: ik sliep niet en had overal pijn, maar ze konden niks vinden.

Rust in de toko

Eigenlijk had er al bij de eerste opmerking iemand moeten ingrijpen, want doordat dat niet gebeurde ontstond er ruimte. Daardoor kon het pesten groeien. Meerdere keren sprak ik over het pesten met mijn leidinggevenden, maar dan ging het er voor mijn gevoel vooral over wat ík anders kon doen. Zij wilden vooral rust in de toko, dus zagen ze liever mij gaan dan de pesters. Dat kwam ook doordat de pesters vaak belangrijke rollen hadden op de werkvloer en daardoor als ‘onmisbaar’ werden gezien.

Ik kon er gelukkig met mijn beste vrienden, moeder en stiefvader over praten en heb vaak bij hen uitgehuild. Mijn vrienden drukten mij op het hart mezelf te blijven en namen me mee om leuke dingen te doen ter afleiding. In mijn huwelijk zorgden de pesterijen voor spanningen. Mijn man en ik werkten namelijk op dezelfde school en hij kon niet geloven dat zijn ‘lieve’ collega’s tot zulke dingen in staat waren. Ik was zo in de war en teleurgesteld. Ik voelde me niet gezien en in de steek gelaten. Om te voorkomen dat het mijn huwelijk zou kosten, ben ik naar een andere school gegaan. Mijn man heeft uiteindelijk al het contact verbroken met de mensen die mij hebben gepest, want sommigen van hen zag hij nog wel eens buiten werktijd. Hij koos voor mij. Eén pester heeft ooit haar excuses aangeboden. Dat vond ik aardig, maar het had gewoon nooit mogen gebeuren.’

Heel gelukkig

Toen ik op een andere school ging werken, verdwenen al mijn lichamelijke en mentale klachten. ‘Je werkt op een school waar we met elkaar praten niet over elkaar’, zei de directeur op mijn eerste werkdag. Hier durfden collega’s elkaar wél aan te spreken op hun gedrag en kon je elkaar een spiegel voorhouden. Daarna trof ik nog een paar leidinggevenden bij wie ik me helemaal veilig voelde en bij wie ik me kon ontwikkelen.

Door deze nieuwe, positieve ervaringen heb ik het pesten kunnen verwerken. In 2019 werd ik Leraar van het jaar en dat was heel goed voor mijn zelfvertrouwen. Al die tijd had ik me klein gemaakt en nu had ik ineens een ambassadeursfunctie. Ik ontmoette mensen die me aardig vonden en met wie ik oprechte vriendschappen kreeg. Zij lieten me inzien dat ik op mezelf mag vertrouwen en trots mag zijn: ik ben uitbundig, innovatief en wil het beste uit mezelf en de leerlingen halen.

Ik ben heel gelukkig nu. Sinds kort sta ik op het podium met met mijn show ‘Ik oké, jij niet oké!’ en ‘Tot hier en niet verder!’ waarin ik vertel over mijn ervaringen met pestende leraren en wat volgens mij de oplossingen zijn. Pesten kent namelijk alleen maar verliezers. Niet alleen ga je met een rotgevoel naar je werk; je wordt tekort gedaan en dat zorgt voor kansenongelijkheid. Een hoger salaris of een betere functie krijgen, is voor iemand die gepest wordt een stuk minder haalbaar. Dat is zo zonde, want het onderwijs is volgens mij nog steeds het prachtigste beroep dat er is.’