Monique (53) wordt geen oma vanwege de klimaatcrisis: “Amber wil daardoor absoluut geen kinderen”

“Amber was van kleins af aan gek op kinderen. Met oppassen als bijbaantje, een studie pedagogische wetenschappen en de droom om kinderarts te worden, wees alles op het verlangen ze ooit zelf groot te brengen. Tot Amber vier jaar geleden een boek las over het klimaat en steeds banger en ongeruster werd over de toekomst. Verdieping in allerlei onderzoeken riep veel gevoelens van angst en onzekerheid op.

Thuis begonnen de discussies over vlees eten, vliegen en autorijden. Af en toe ging het er fel aan toe. Ik moet eerlijk bekennen dat ik tot dan toe niet wist hoeveel schade we op aarde aanrichten met ons gedrag. Ik was er nooit zo mee bezig. De cijfers spreken voor zich. Zorgen om het klimaat zijn heel terecht, maar dat Amber absoluut geen kinderen wil, had ik niet verwacht.

Geen kinderen vanwege klimaatcrisis

‘Jij niet? Jij bent júist zo gek op kinderen’, zei iedereen meteen. Amber droomde als kind altijd van een groot gezin. Dat verlangen is er nog steeds, maar het verstand zegt iets anders. Want in wat voor wereld laat je een kind opgroeien? Een kind dat nu wordt geboren, zal veel gevolgen van de klimaatcrisis meemaken: natuurrampen, maatschappelijke onrust, oorlogen en voedseltekort. Ik heb ook nog drie zoons, die er nog niet over uit zijn of ze vader willen worden. Amber, de oudste, is er in ieder geval heel uitgesproken over: het gaat niet gebeuren.

Dat was moeilijk. Ik moest het plaatje in mijn hoofd bijstellen. Dat klinkt zwaar, maar ik had altijd het beeld dat we samen Ambers zwangerschap zouden beleven. Dit leek me heel bijzonder. Ik vind het jammer dat dit niet gaat gebeuren, want ik denk dat Amber een geweldige ouder zou zijn. Het loslaten van dit toekomstplaatje is een rouwproces.

Persoonlijke keuze

Natuurlijk is het wel of niet krijgen van kinderen een heel persoonlijke keuze is en als Amber dit zo voelt, kan ik daar alleen maar respect voor hebben. De erge toestand waarin we op aarde verkeren, is voor mij nu wel dichtbij gekomen. Milieuproblematiek leek altijd iets wat nog ver weg was. Ik had er vertrouwen in dat we er op termijn wel een oplossing voor zouden bedenken, zoals voor veel dingen. Nu weet ik dat het tijd is voor actie. En ik hoor om me heen dat het klimaat in meer gezinnen onderwerp van gesprek is.

Ik vind het ontzettend droevig dat kinderen krijgen voor jonge mensen is ineens een heel beladen onderwerp is. Iets wat voor mij zoveel toegevoegde waard had, is voor de volgende generatie minder zorgeloos. Amber heeft een heel activistische houding en spreekt zichzelf uit in gesprekken hierover. Dan wordt het vaak ongemakkelijk. Sommige mensen schrikken. Anderen vinden er vooral wat van.

Veel respect voor keuzes en visie

‘Waarom zou je jezelf zo kwellen?’ vragen ze. ‘Wat draagt jóuw keuze nu bij aan het grotere geheel?’ En ook: ‘Het heeft geen zin. Je hoeft niet alle wereldproblematiek op je schouders te nemen.’ In het begin hebben wij dit soort gesprekken thuis ook gehad, maar nu vind ik het lastig als anderen zeggen dat Ambers beslissing zinloos is. Ik heb juist veel respect gekregen voor jongeren die voor de klimaatcrisis de barricades opgaan.

Aan vrouwen in een soortgelijke situatie wil ik meegeven dat het niet helpt om hierover te discussiëren. Natuurlijk is het pijnlijk om te zien dat je kind dit soort keuzes maakt, maar tijdens een discussie raken je argumenten al snel op. Ook je kind willen opbeuren werkt meestal averechts, bijvoorbeeld door te benoemen wat er wél goed gaat in de wereld. Het is beter om je gevoel gewoon de ruimte te geven. Ga niet in discussie, probeer het niet minder groot te maken, maar heb respect voor iedereens keuzes, visie en afwegingen. Het helpt mij om mijn eigen gevoel uit te spreken. Mijn gevoel mag er zijn. Zo leer ik er gaandeweg mee omgaan.”

*Amber is non-binair. Dat betekent dat die zich niet thuis voelt in één van de genderhokjes ‘man’ of ‘vrouw’. Daarom wordt er in dit verhaal naar Amber verwezen met ‘die’ en ‘diens’.