Dít moet je doen als je een brandwond hebt

Of je nu hete thee over jezelf morst, een hete pan aanraakt tijdens het koken of te dicht bij de vuurkorf staat: een ongeluk zit in een klein hoekje. Je huid wordt rood en er kunnen misschien zelfs blaren verschijnen. Maar wat moet je precies doen bij een brandwond?

Eerste stappen

1. Direct koelen is altijd goed. Zorg er daarom voor dat je de brandwond minstens tien minuten (het liefst zo'n twintig minuten) onder een lauw zacht stromende kraan houdt. Koel alleen de brandwond en niet het slachtoffer, want anders kan de persoon onderkoeld raken.
2. Verwijder dan zo snel mogelijk kleding, sieraden en eventuele luier om verdere verbranding te voorkomen. Doe dit tijdens of direct na het koelen en niet van tevoren al. De kleding kan aan de brandwond kleven en anders trek je je huid kapot.
3. Bedek de wond na het koelen met plastic huishoudfolie of steriel verband. Heb je dit niet in de buurt? Gebruik dan een schone doek.
4. Wat je in ieder geval níet moet doen is een zalf of crème op de wond smeren. Deze smeersels kunnen de wond erger maken. Blijf ook weg van betadine of jodium, want op die manier kan de dokter de wond niet goed zien en dus ook minder goed behandelen.
5. Bel bij ernstige brandwonden 112. Bij twijfel kun je ook altijd eerst de huisarts bellen.
6. Bij het vervoeren van brandwondenslachtoffers dien je rekening te houden met eventuele zwellingen in de keel, die kunnen veroorzaakt worden door de brandwonden. Daarom is het voor de veiligheid beter om het slachtoffer zittend te vervoeren. Laat ook iemand naast het slachtoffer plaatsnemen tijdens het vervoer.

Huidbeschadiging

Een brandwond is een gedeeltelijke of volledige beschadiging van de huid die veroorzaakt wordt door inwerking van warmte, een chemische stof of elektriciteit. Hoe erg een brandwond is, is dus afhankelijk van de grootte, diepte, plaats van de brandwond, leeftijd en bijkomende letsels. Je huid is opgebouwd uit twee lagen: de opperhuid en de lederhuid. De opperhuid kan nog wel herstellen, maar als de lederhuid is verloren komt die niet meer terug.

Eerstegraads brandwond

Brandwonden zijn onder te verdelen in drie gradaties: eerste-, tweede- en derdegraads brandwonden. Eerstegraadsverbranding is de meest voorkomende verbranding. De huid is in dat geval niet zo ver beschadigd dat-ie zijn functie verliest. Je hebt vooral last van huidirritatie. De huid is pijnlijk, rood, droog en soms wat opgezet. Deze brandwonden ontstaan vooral door de zon of te warm water. Een eerstegraads brandwond heeft geen behandeling nodig en geneest vanzelf.

Tweedegraads brandwond

Een tweedegraads brandwond kun je verdelen in oppervlakkig en diep. Bij een oppervlakkige brandwond heb je last van pijn, roodheid en blaren. Terwijl bij een diepe brandwond de huid vlekkerig ziet en je afwisselend last hebt van witte en rode plekken, maar je hebt geen pijn. Ook kunnen er blaren te zien zijn. De blaren zijn een reactie van de huid om de warmte kwijt te kunnen. Tweedegraads brandwonden zijn zeer pijnlijk en kunnen uiteindelijk voor littekens zorgen.

Een oppervlakkige tweedegraads brandwond geneest ook vaak vanzelf. Bij veel blaren of blaren in het gezicht, handen, voeten, geslachtsdelen of rond een gewricht is het verstandig even langs de huisarts te gaan. Laat de blaren in ieder geval wel heel. Prik ze dus níet door. Bij een diepe tweedegraads brandwond moet je altijd langs een arts.

Derdegraads brandwond

Derdegraads brandwonden zijn de diepste brandwonden. Alle huidlagen zijn beschadigd en de huid is zijn functionaliteit volledig verloren. Deze brandwonden zijn wit of zwart van kleur, voelen droog en zijn eigenlijk niet pijnlijk. Dit komt doordat de zenuwen zover zijn beschadigd dat ze geen prikkels meer doorgeven. De kleur is afhankelijk van de manier van verbranden. Door heet water ontstaat vaak een witte brandwond, terwijl bij verbranding door vuur of een chemische stof er juist zwarte brandwonden ontstaan.

Derdegraads brandwonden moeten altijd gezien worden door een arts. Breng een zalfgaas of huishoudfolie aan en laat het onderzoeken.

Schoon houden

Wanneer je brandwond hebt, is de huid op die plek kapot. Hierdoor biedt je huid daar geen bescherming meer en kunnen bacteriën makkelijker binnendringen. Je loopt hierdoor een groter risico op infecties. Ook verliest het lichaam meer vocht en warmte. Daarom is het belangrijk om de brandwond schoon te houden. Dit kun je doen door de wond na het koelen met huishoudfolie, steriel verband of een schone doek te bedekken.

Bij baby's en kinderen gelden andere regels. Dokter Rutger vertelt in de video hieronder wat je moet doen bij brandwonden bij baby's en jonge kinderen:

Hoera, Libelle is genomineerd voor Website van het Jaar 2020. Help jij ons naar de overwinning? Stemmen kan hier.

Bron: Rode Kruis, Brandwondenzorg. Beeld: iStock