Wie is Kader Abdolah? Kader Abdolah is in 1954 geboren in Iran als Hossein Sadjadi Ghaem­maghami Farahani. Zijn vader is doofstom en dat maakt Kader al jong ‘de man’ van het gezin.
Tijdens zijn studie natuurkunde wordt hij lid van de ondergrondse linkse oppositiebeweging. Hij schrijft twee boeken onder het pseudoniem Kader Abdolah. In 1988 ontvlucht hij Iran en belandt in een asielzoekerscentrum in Apeldoorn.
Zijn vrouw en oudste dochter komen later. In 1993 debuteert hij met de bundel De adelaars. Hij breekt door met de roman Het huis van de moskee dat gekozen wordt tot een na beste Nederlandse boek aller tijden. Zijn boeken zijn in 25 talen vertaald.

Was Nederland een bewuste keuze?
”O nee, ik heb er alles aan gedaan om hier weg te komen. Ik wilde naar Amerika om daar de beroemde Amerikaans-Perzische schrijver te worden. Al mijn pogingen mislukten. De tijd en het leven dwongen mij hier te blijven. Ik wilde naar Amerika om wereldwijd vertaald te worden en het mooie is dat mijn boeken nu ook echt in bijna alle talen vertaald zijn. Dankzij de Nederlandse taal die mij eerst zo vreemd was. Ik had schrijftalent en kom uit een nest waarin schrijven het hoogste goed was. Maar als ik niet was weggegaan, was ik nooit de Kader Abdolah van nu geworden. Door de vlucht, door de Nederlandse taal en mijn leven nu, ben ik een andere schrijver geworden. Juist omdat ik mijn huis, mijn oude vrienden en mijn doden verlaten heb, voel ik de constante druk om iets moois, iets groots neer te zetten. Uit schuldgevoel naar mijn oude vrienden die vermoord zijn of nog altijd in de gevangenis zitten.”

Hoe was het om hier te komen?
“Ik moest mijn land ontvluchten en zou via Istanbul naar Moskou gaan. Dat was allemaal geregeld via de linkse internationale solidariteit. In Moskou zou ik verdergaan met mijn studie natuurkunde om na de val van het regime glorieus terug te
keren. Het afscheid zou maar voor even zijn. Niemand geloofde dat het regime langer dan twee, drie jaar zou blijven. Het liep anders. De wereld veranderde op het moment van mijn vlucht. De Sovjet-Unie viel uiteen en ik viel mee. Moskou was ineens een afgesloten station. Heel bizar. In Istanbul leidde ik het bestaan van een zwerver, ik had geen geld, geen hoop, geen toekomst. Alles was mislukt. ’s Nachts liep ik stil huilend over straat. Ik durfde niet eens naar huis te bellen omdat ik voor mijn gevoel niemand meer was. Ik was thuis altijd de man geweest, verlies kon ik niet dragen, mocht er zelfs niet aan denken. Maar in Istanbul was ik niets meer dan een gebroken man. Mijn verstand zei dat ik verloren was, maar mijn lichaam was anders geprogrammeerd. Mijn lichaam liet me niet toe mijn droom te laten gaan. Ik kon nog net genoeg geld bijeen brengen voor een reis naar Nederland. Ik wist alleen dat het een klein land was met een onmogelijke taal. Iedereen raadde het me af, maar het was mijn enige kans. Ik had geen geld voor Frankrijk, laat staan voor Amerika. Die eerste jaren hier waren verschrikkelijk. Ik was echt kapot. Hier was ik van schrijver opeens analfabeet geworden. Ik weet niet wat mij erdoorheen heeft geholpen. Mijn familie, mijn opvoeding, mijn doofstomme vader, mijn werk in de ondergrondse partij, dat alles heeft een stevige man van mij gemaakt. Ik moest mijn droom – het enige wat ik nog had – waarmaken.”

Voelt u zich nu thuis hier?
“Jazeker, er is geen ander thuis. Een immigrantengezin wordt door elkaar geschud, ineens is alles anders. Uiteindelijk blijven er twee mogelijkheden over: je valt uiteen of je hecht heel sterk aan elkaar. Voor ons heeft het gelukkig goed uitgepakt. Ik heb mijn gezin altijd bij mijn werk betrokken. Mijn oudste dochter las al van jongs af aan mijn manuscripten. Later ging mijn vrouw dat ook doen. Zij is mijn eerste lezer en heeft een scherpe blik. Omdat mijn boeken de essentie van ons samen zijn, kijkt zij heel nauwkeurig, heel eerlijk naar de tekst. Ze komt met heel veel commentaar, hard commentaar dat ik van niemand anders krijg. Het is altijd inhoudelijk en staat los van onze relatie. Daarna, als ik haar commentaar heb verwerkt, laat ik het mijn oudste dochter lezen. Zij is heel goed in taal. Nu ze een relatie heeft, heb ik er een lezer bij gekregen. Mijn jongste dochter is niet zo’n boekenlezer. Om haar er toch bij te betrekken, maak ik al mijn opmerkingen en correcties met pen op papier. Zij voert die in de computer in en wordt zo gedwongen het boek twee tot drie keer te lezen. Ik vind het belangrijk dat mijn familie achter mijn boek staat.”

Kunt u genieten van uw succes?
“Als ik boven aan het schrijven ben, is er geen ruimte voor genieten. Het woord past ook niet goed bij mijn vak. Ik kan er wel van genieten dat mijn omgeving baat heeft van mijn werk. Mijn dochters, mijn vrouw, mijn moeder, de ouders van mijn vrouw… Zij hebben een beter leven door mijn werk. Dat geeft mij voldoening. Voor mezelf hoef ik niets bijzonders. Ik rook niet, ik drink niet veel en als ik reis, is het werkgerelateerd. Ik neem afstand van het geld dat binnenkomt. Ik geef heel veel weg en tot mijn vreugde komt er tien keer meer voor terug.”

Bent u de schrijver uit uw droom geworden?
“Mensen denken dat Kader Abdolah heel veel heeft bereikt, maar
Kader Abdolah heeft nog niets bereikt. Ik ben niet eens halverwege, maar ik heb gelukkig nog tijd. Ooit zal het zover komen dat ik naar huis terug kan keren. Dat is mijn droom: terug te gaan. Niet als zomaar een bekend schrijver, maar als iemand die zulk groot werk heeft geleverd dat niemand mij nog aan de grens durft tegen te houden. Dat wíl ik en dat bereik ik. Ik ga terug en
ik blijf. Het verlangen naar huis is net zo heftig en mooi als de kracht van de liefde.

Boekenweek
Curriculum Vitae – geschreven portretten is dit jaar het Boekenweekthema. Het Boekenweekgeschenk De kraai is een portret van een schrijver over zijn jeugd in Iran, zijn ondergrondse jaren als linkse student en zijn vlucht naar Nederland waar hij zich de eerste tijd diep ongelukkig voelt. Hij is alles kwijt, zelfs de taal. Het Boekenweekgeschenk krijgt u tijdens de Boekenweek van 16  t/m 26 maart bij besteding van € 12,50 aan Nederlandstalige boeken of als u lid wordt van de bibliotheek.