Libelle Legt Uit: is het verstandig om een uitstrijkje zelf thuis te maken?

Alle vrouwen tussen de 30 en 60 krijgen elke vijf jaar een uitnodiging voor het maken van een uitstrijkje. Dit uitstrijkje wordt getest op HPV, het virus dat een klein risico op baarmoederhalskanker geeft.

Niet fijn

Een fijne controle, zou je denken. Maar toch doet maar liefst 40% van de vrouwen niet mee aan de screening. Veel vrouwen vinden het niet fijn. Op basis van de berekeningen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat jaarlijks 120 tot 150 van de vrouwen die zich niet laten testen sterven aan baarmoederhalskanker.

Betrouwbaar

Om vrouwen over de drempel te krijgen, bestaat er nu een zelfafnameset. Zo kunnen deze vrouwen alsnog meedoen aan het bevolkingsonderzoek. Uit onderzoek van Amsterdam UMC, Radboud UMC en Erasmus MC onder 14.000 vrouwen blijkt dat de resultaten van de zelftest betrouwbaar zijn. Maar toch twijfelen enkele deskundigen of het verstandig is om het uitstrijkje thuis te doen.

Zelftest

Om de betrouwbaarheid van de thuistest vast te stellen, verdeelden de onderzoekers de 14.000 Nederlandse vrouwen in twee groepen. De helft deed thuis de test en haalde met een borsteltje celmateriaal van de baarmoederhals, dat ze opstuurden naar een laboratorium. De andere helft ging naar de huisarts. Als het HPV-virus werd aangetroffen, gingen de vrouwen die een zelftest hadden gedaan alsnog naar de huisarts.

Geen verschil

De testresultaten werden vergeleken en daaruit bleek dat bijna alle vrouwen met een voorstadium van baarmoederhalskanker bij beide testen dezelfde uitslag hebben. "De zelfafnametest is dus even nauwkeurig", zegt onderzoeksleider Hans Berkhof, hoogleraar aan het Amsterdam UMC tegen de Volkskrant. Het onderzoek laat zien dat er geen verschil bestaat bij de screening op HPV tussen de thuistest en uitstrijkje.

Kanttekening

Maar microbioloog in het UMC Utrecht Rob Schuurman heeft wel een kanttekening bij het onderzoek. Wanneer het HPV-virus bij vrouwen ontdekt wordt, wordt daarna ter controle alsnog een microscopische analyse gedaan van het afgenomen celmateriaal. Dit kan wel op het lichaamsmateriaal dat door de huisarts is afgenomen, maar bij niet bij de zelftest. Vrouwen die door de thuistest erachter komen dat ze het HPV-virus dragen, moeten daarna dus alsnog naar de huisarts voor een uitstrijkje. De kans is aanwezig dat deze vrouwen dan alsnog niet komen opdagen.

Vervolgonderzoek

Dus dan heb je eigenlijk alsnog niets aan een thuistest. "Het uitstrijkje dat de huisarts nu maakt, is prima", legt hoogleraar Yolanda van der Graaf uit. "Je hebt alleen iets aan de thuistest als daardoor de opkomst stijgt én als vrouwen met een ongunstige test ook daadwerkelijk vervolgonderzoek laten doen. Als huisartsen het uitstrijkje maken, voelen die zich daarvoor verantwoordelijk. Maar wat gebeurt er met de groep die thuis gaat testen?" Dat is dus niet meegenomen in het onderzoek.

De beste berichten van Libelle in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.

Bron: De Volkskrant. Beeld: iStock