Nieuwe ‘ziektetrend’: chemicaliën die het hormoonsysteem verstoren
Het houdt onderzoekers en artsen meer en meer bezig: gevaarlijke hormoonverstorende chemicaliën. En die komen we allemaal tegen in ons dagelijks leven.
Wat is het precies?
Een hormoonverstorende stof is een lichaamsvreemde stof die het hormoonsysteem verstoort en daardoor nadelig is voor iemands gezondheid. Ze hebben ingewikkelde namen, maar toch zijn die handig om te onthouden, mocht je ze ergens tegenkomen. Voorbeelden van de stoffen zijn bisfenol A (BPA), dat wordt gebruikt bij de productie van plastic en bij het coaten van conservenblikken. Andere schadelijke stofjes zijn ftalaten (DEHP), die worden gebruikt bij het zacht maken van plastic.
Waar moet ik voor opletten?
Beide stoffen zijn onder meer terug te vinden in medische hulpmiddelen zoals infuusslangetjes. Daarnaast zitten er hormoonverstorende stoffen in sommige cosmetica, luchtverfrissers, speelgoed, (voedings)verpakkingsmaterialen, kleding en meubels. Mensen worden voornamelijk blootgesteld aan de stoffen via eten, maar ook via lucht, drinkwater en huisstof.
Waarom is het gevaarlijk?
De Wereldgezondheidsorganisatie noemt hormoonverstorende stoffen een mondiale dreiging. En een recente evaluatie door de Universiteit Utrecht laat zien dat er zo’n 80 ziektes in verband kunnen worden gebracht met blootstelling aan hormoonverstorende stoffen.
Bij zwangerschap
Hormoonverstorende stoffen, zoals BPA, kunnen ook door de placenta heen. Als een zwangere vrouw de stoffen binnenkrijgt, kan dit ook al bij de foetus komen, wat tot gezondheidsproblemen kan leiden. Voorbeelden zijn hormoonafhankelijke tumoren, maar ook bijvoorbeeld obesitas, cryptorchisme, endometriose, astma en ADHD. Er is in ons land een toename van hormoongerelateerde kankers, zoals borstkanker en zaadbalkanker, ook bij jonge mensen.
In Nederland is er veel discussie over het verband tussen de toename van deze aandoeningen en hormoonverstorende stoffen. Proefdierstudies laten duidelijk zien dat blootstelling aan deze stoffen in de baarmoeder het risico op aandoeningen later in het leven verhoogt. Dergelijke studies met mensen zijn lastiger uit te voeren omdat we gedurende ons hele leven aan veel verschillende stoffen worden blootgesteld.
Studies met proefdieren laten bijvoorbeeld zien dat blootstelling in de baarmoeder aan bisfenol A leidt tot een hogere dichtheid van het borstweefsel, waardoor de kans op borstkanker toeneemt.
Wat kunnen we doen?
Het is lastig om de stoffen helemaal te vermijden omdat ze in zo veel verschillende toepassingen worden gebruikt. De regering van Denemarken neemt deze stoffen heel serieus en geeft zwangere vrouwen een aantal tips om blootstelling te verminderen. Bijvoorbeeld door verzorgings- en schoonmaakproducten met een ecolabel te gebruiken. Andere tip: verwarm plastic bakjes niet in de magnetron.
Annelies den Boer, pleitbezorger mondiale gezondheid, Wemos: "Wemos maakt zich zorgen over de toename van aandoeningen zoals hormoongerelateerde kankers en onvruchtbaarheid. Wij vinden dat de Nederlandse overheid meer kan doen om Nederlandse burgers te beschermen."
Iedere dag de best gelezen berichten van Libelle in je mailbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief!
Bron: Wemos. Beeld: iStock
