Vind je het moeilijk om een compliment te ontvangen? Zó pak je dat goed aan

Complimenten kunnen ontvangen is namelijk ook een kunst.

Compliment diskwalificeren

Sommige mensen worden uit bescheidenheid ongemakkelijk van een compliment en kunnen heel bot reageren. Zegt de een: ‘Mooie trui heb jij aan!’, zegt de ander: ‘O, dat was een koopje, hoor!’. “Zo’n reactie diskwalificeert het compliment”, vertelt Frank van Marwijk, eigenaar van een trainings- en adviesbureau. “Daarmee zeg je eigenlijk: ‘Jij hebt niet zo veel verstand van mooie truien’.” Gewoon ‘dankjewel’ zeggen is volgens hem voldoende.

Verschillende complimententalen

Wie echt een complimentendeskundige wil worden, verdiept zich niet alleen in wat hij voor aardigs kan zeggen, maar ook hoe en wanneer. Want hoe complimenten worden ontvangen, verschilt nogal van mens tot mens. Henk Jan Kamsteeg onderscheidt in het boek De kracht van het compliment verschillende ‘complimententalen’. Kamsteeg: “Bij een perfectionist is het niet voldoende om te zeggen: ‘Dat heb je fantastisch gedaan!’. Je moet specificeren wat precies goed was, anders ziet hij het als een loze opmerking.” Een schouderklop als blijk van waardering? “Er zijn mensen die denken: blijf van me af!”

Verkeerde complimenten

Een bekende mop. Een vrouw kijkt in de spiegel en zegt: ‘Ik word oud, wat ben ik gerimpeld, wat ben ik dik. Ik zie er niet uit!’ Zegt haar man: ‘Nou, je gezichtsvermogen is anders nog uitstekend.’ Misschien nog wel erger dan géén complimenten geven, is de verkéérde complimenten geven.

Je kunt, zo valt te lezen in Het groot complimentenboek, ook de plank helemaal misslaan. Als je kritiek aan je compliment toevoegt bijvoorbeeld. “Wat fijn dat je de badkamer hebt schoongemaakt, dat mag je wel vaker doen!” Dit staat bekend als ‘het compliment met de twijfelachtige toevoeging’. “Jij bent een van de beste managers die ik ken… en dat voor een vrouw.”

Dan is er ook ‘het voorwaardelijke compliment’: “Goed zo! Als je zo doorgaat vind ik dat echt fantastisch!” Of wanneer uit het compliment blijkt dat je de ander helemaal niet zo goed geobserveerd hebt. Echtgenoot: “Leuke nieuwe jas heb je.” Vrouw, stomverbaasd: “Die heb ik al jaren!” Dat laat meteen zien waar het bij complimenten echt om gaat: gezien worden. Het geschenk dat iemand anders de moeite heeft genomen zich in je te verdiepen.

Te veel complimenten

Bestaat er ook zoiets als te veel complimenten geven? De laatste jaren is er onderzoek geweest waaruit blijkt dat kinderen faalangstig zouden worden van te veel uitingen van waardering van de ouders. De gedachte is dat veel complimenten bij het kind leidt tot een verslaving aan positieve bekrachtiging waardoor het onzeker wordt op het moment dat het die positieve feedback moet ontberen. Het wordt een praise junkie.

Weet wát je complimenteert

Van Marwijk gelooft niet zo in dat doseren van lofbetuigingen. Wat wel telt, is wát je precies complimenteert. Zo is het voor kinderen beter om de inspanning te belonen dan de uitkomst ervan. Dus wel: “Wat heb je goed je best gedaan! Wat heb je goed doorgezet!” en niet: “Wat goed dat je een acht hebt”, omdat het kind dan bij een zeven zou kunnen voelen dat hij faalt. Complimenten leren geven is volgens Van Marwijk ‘bijna een levensstijl’: “Je moet je verdiepen in anderen, en dan ga je veel meer positieve dingen zien. Je zult merken dat alleen al door actief met waardering bezig te zijn, je opmerkzamer wordt op het goede om je heen.”