Grensoverschrijdend gedrag is – helaas – van alle tijden en daarom iets waar we het over moeten blijven hebben. Als les voor daders, als steun voor slachtoffers, en omdat victim blaming écht moet stoppen. In deze wekelijkse rubriek delen lezeressen hun verhalen rondom grensoverschrijdend gedrag. Deze week Floor (50) die zelf iemands grenzen over ging.
“Als er iets is wat ik heb geleerd, is het dat de scheidslijn tussen slachtoffer en dader van grensoverschrijdend gedrag flinterdun is. Dat je zelfs dader kunt zijn zonder het door te hebben. Ik had geen idee dat ik al maanden over de grenzen ging van Leopold, de man die ik vorig jaar datete. Maar toch bleek het ineens helemaal mis.
Leopold bevroor als ik hem aanraakte
Ik had soms wel door dat hij verstarde. Als ik hem kuste, bij hem op schoot dook of in de slaapkamer iets te enthousiast zijn kleding uittrok. Zo ben ik: amicaal, sociaal, fysiek. Als ik mensen goed ken of van ze houd dan raak ik ze graag aan. Dat doe ik zonder enige bijbedoeling, maar dat betekent natuurlijk niet dat iemand het niet als vervelend kan ervaren.
Toch zag ik Leopolds bevriezen niet als teken dat ik zijn grenzen over ging. De eerste keren dat ik het merkte waren we pas enkele weken aan het daten. Dat hij een milliseconde verstijfde als ik hem aanraakte? Ik projecteerde vooral mijn eigen onzekerheid daarop. Vond hij me tóch niet zo leuk als ik hem?
Toenadering zoeken
Leopold is cabaretier, staat op podia en heeft dus altijd wel zijn woordje klaar. Ik had verwacht dat hij het wel zou zeggen als iets wat ik deed hem niet zinde. En dus ging ik gewoon door met mijn intieme, fysieke gedrag. Tot die ene avond. Zoals gewoonlijk was Leopold eerder dan ik naar bed gegaan en had hij het grote licht al uitgedaan voordat ik in bed kwam liggen en we seks zouden hebben. In de schemerige kamer kwam ik naast hem liggen, kroop ik bij hem en nam ik - altijd weer ík - het initiatief tot seks. Zoals altijd verstarde Leopold even, zoals altijd ging ik door. Het was pas toen ik de blik in zijn ogen zag, dat ik per direct stopte. In één klap voelde ik waar zijn weerstand vandaan kwam: dit had niets te maken met míj, maar met hém. Alsof ik direct wist wat er speelde, vroeg ik: ‘Waarom bevries je steeds? Wie heeft jou zo’n pijn gedaan?’ Ik zag de schrik in zijn ogen toen ik dat vroeg.
Seksueel getraumatiseerd
Pas de volgende dag kwam het hoge woord eruit: Leopold was als 14-jarige jongen meerdere keren door een vrouw verkracht. In mijn hoofd viel een regen van kwartjes. Alleen: hoe ga je verder na zo’n bekentenis? We gingen samen op vakantie, ik steunde hem, we praatten veel, maar van intimiteit was geen sprake. Ik durfde niets meer te proberen en ook Leopold zocht geen toenadering. Hoe diep onze gesprekken ook waren, het was niet genoeg om ons - twee mensen die elkaar pas drie maanden kenden - bij elkaar te houden.
Dader van grensoverschrijdend gedrag
Inmiddels ben ik ruim een jaar verder en heb ik veel nagedacht. Waar ligt de grens tussen mijn amicale ‘spring in het veld’-persoonlijkheid en ongewenste aanrakingen? Wanneer ben ik gewoon onschuldig mezelf en wanneer moet ik om andermans instemming vragen? Grensoverschrijdend gedrag is een hard woord, maar ik realiseer me dat dat is wat er is gebeurd. Ik ben dader. Misschien hebben we allemaal wel een beetje een dader in ons. Het is moeilijk om dat te accepteren. Natuurlijk is het makkelijker om het weg te stoppen en te zeggen: ‘Ik had het niet kunnen weten. Ik overschreed geen grenzen met opzet.’ Feit blijft: ik heb het wel gedaan. Alleen door de situatie niet te ontkennen, maar te omarmen en mezelf als dader te zien, kan ik actie ondernemen en voorkomen dat ik nog eens iemands grenzen over ga. Wat ik in ieder geval ga doen? Om toestemming vragen als ik iemand wil aanraken, zéker als iemands lichaam verstart.”
