Helma (45) geeft zich bloot in boek over borstkanker: “Ik stond in mijn slip voor de camera en moest lachen”

Helma Havinga, een schrijver, fotograaf en manager in het St. Antonius Ziekenhuis, geeft zichzelf letterlijk bloot. De allereerste foto in haar boek is er één van net na de diagnose. Een zwarte, openvallende blouse laat genoeg aan de verbeelding over, maar geeft wél de rondingen van haar borsten prijs. Zelfverzekerd kijkt ze in de camera.

Het begon allemaal met die ene vraag van vriendin Anneke uit Apeldoorn, vlak nadat Helma de diagnose borstkanker kreeg: “Mag ik het hele traject volgen en simpele portretten van je maken?” Het antwoord kwam snel: “Dat mag, op één voorwaarde: dat je ook mijn borsten vastlegt zoals ze nu zijn.” Laat dat nou net die ene vraag zijn, die Anneke niet aan haar vriendin durfde te stellen.

En nu, precies drie jaar na de diagnose, is op Wereldkankerdag het boek Je tiet of je leven uitgekomen. Want terugblikkend en foto’s uitzoekend konden de vriendinnen maar één conclusie trekken. Gedichten en (song)teksten die Helma zelf schreef, vielen prachtig samen met de foto’s die Anneke had gemaakt.

Weg ermee

“Mijn eerste reflex na de diagnose was ‘weg ermee’. Maar eerst kreeg ik chemokuren. Zo konden de artsen ook zien hoe de kanker op de chemo reageerde. Achteraf was het goed, zo heb ik acht maanden de tijd gehad om toe te werken naar het moment en afscheid te nemen. Ik kon er niet onderuit. Het moest.”

De foto’s zijn een herinnering, maar het maken ervan was de weg naar verwerking, zoals Helma het zelf omschrijft. Vlak voor de eerste corona-lockdown kreeg ze haar diagnose, waardoor ze met haar man en drie jonge kinderen van bijna 10, 6 en 4 thuis kwam te zitten. “Eigenlijk was dat een zegen. Niks hoefde, alles viel weg. Tegelijkertijd zagen mijn kinderen hoe het met mij ging en konden we mooie gesprekken voeren.”

Die zijn confronterend maar ook waardevol. “Toen een oom van mijn man in juni 2020 aan kanker overleed, vroeg mijn jongste: ‘Mama jij hebt toch ook kanker? Als jij ook doodgaat, heb ik alleen nog maar een papa. Dat zou ik heel jammer vinden.’ Op zo’n moment moest ik echt even mijn tranen wegslikken. Natuurlijk was hij te jong om ermee geconfronteerd te worden, maar hoe fijn was het dat hij daar niet mee rond hoefde te lopen en het met mij kon delen?”

Helma is een doorpakker, houdt niet van getreuzel en focust graag op het positieve, zo blijkt gedurende het gesprek dat ze voert vanaf haar werkplek in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. “Ik houd niet van dat softe. Ook in het ziekenhuis tijdens mijn eigen behandeling. Prik die infuusnaald er maar in, het moet toch gebeuren.”

Mentale aanpak

Hoewel ze lotgenotencontact lastig vindt, hoopt ze toch dat andere mensen iets aan haar boek kunnen hebben. “Al is het er maar één. Er zitten wel wat boodschappen in, niet over de behandeling, wel over hoe ik het mentaal heb beleefd en aangepakt.”

Want daar zette Helma zelf ook de nodige stappen in. Het waren twee goede vriendinnen die haar net na de diagnose een spiegel voorhielden. “Zij kwamen in de eerste week bij mij langs en zeiden: ‘Als er wat met jou is, verdwijn je van de radar. Daarmee geef je anderen niet de kans je te steunen.’”

En dus besloot Helma het anders aan te pakken. “Ik kon dit niet wegpoetsen, dus kon ik maar beter zorgen dat ik er wat van zou leren. Ik dacht: het gaat me mijn borst kosten, maar het gaat me hoe dan ook meer opleveren dan het me heeft gekost.’

Lees verder na de foto.

Dus toen een andere moeder haar een knuffel gaf op het schoolplein, flitste eerst nog door haar hoofd: shit, nu ziet iedereen het. Maar al snel daalde het besef in dat deze moeder ook het nodige had meegemaakt en haar misschien kon helpen. “Ik vertelde haar dat ik er tegenop zag om naar de supermarkt te gaan en de vraag te krijgen ‘hoe gaat het met je?’ Want wat zeg je dan? Vijf jaar geleden had ik daar heel lang over nagedacht en was ik met het dilemma rond blijven lopen, maar nu vertelde ik het haar.”

“Zij gaf me de tip een tekstje in mijn telefoon te zetten, zo had zij het destijds aangepakt. Als ze zich goed genoeg voelde las ze dat tekstje voor en anders liet ze het gewoon op haar telefoon zien. Open zijn heeft me enorm geholpen. Waarom zou ik het wiel opnieuw uitvinden?”

Keerpunt

In september 2020 werd Helma geopereerd. Een week later stond ze alweer voor de camera van Anneke. “Ik stond in mijn slipje voor haar en begon te lachen. Ik voelde me niet anders dan die week ervoor. Ik besefte: schoonheid zit in mijzelf, niet in het hebben van één of twee borsten. Natuurlijk was er iets veranderd, maar ik was ook precies hetzelfde.”

De reconstructie van haar borst wordt ook onomwonden door Anneke vastgelegd. “Niet iets wat je vaak ziet”, beaamt Helma. “Het was een bewuste keuze om me bloot te geven aan Anneke. Het zorgde ervoor dat de drempel om mijn lichaam te laten zien, werd weggenomen. Dit is wie ik ben, anders dan de norm die wij onszelf opleggen. Mijn linkerborst heeft geen tepel meer. Maar als ik naar perfectie ga streven, dan wordt het altijd een teleurstelling, want zoals het was, wordt het nooit meer. Ik koester mijn lijf en heb er vrede mee.”

Confetti

Precies een jaar geleden maakten Anneke en Helma samen de laatste foto’s. Op de laatste pagina van het boek lachen de twee vrouwen de lezer toe. Stralend, tussen de confetti. “Ik had tijdens mijn ziekteproces nooit een ‘confetti-momentje’ gehad. Geen arts die zei dat de snijranden schoon waren na een operatie, want dat was niet zo. Geen geruststelling dat het niet in mijn lymfeklieren zat, want dat zat het wel. Nadat de bestralingen klaar waren, hoefde ik gewoon niet meer naar het ziekenhuis. Ik heb nooit bij een arts gezeten die mij feliciteerde of een moment gehad dat de vlag uit kon. Dus creëerden wij ons eigen moment.”

undefined

Je tiet of je leven is online te bestellen bij Boekscout.

Bron: AD