“Ik was zó klaar met alle leugens”

Na haar scheiding had Annette Burgers (58) een aantal relaties, maar trouw was ze nooit. Tot ze besefte: dit gedrag moet stoppen. “Verliefdheid kan net zo verslavend zijn als drugs en alcohol.”

“Ieder mens kent een kantelpunt in zijn leven. Een bepalend moment waarop je weet: nu ga ik het anders doen. Bij mij was dat toen ik me ’s ochtends, op weg naar mijn minnaar, met mijn fiets in de bosjes verstopte. Ik zag mijn toenmalige partner naar me zoeken. Hij vermoedde dat ik vreemdging en was me gevolgd. Met bonkend hart stond ik in de struiken en dacht ineens: waar ben ik in vredesnaam mee bezig? Dit moet stoppen. Ik schaamde me dood. Stond ik me daar als vijftigjarige vrouw schuil te houden, als een opstandige puber voor haar vader. Ik ben als een razende naar huis gefietst, schuldbewust, maar met het voornemen om mijn gedrag aan te pakken.

Met de billen bloot

De jaren ervoor was ik in verschillende relaties meerdere malen vreemdgegaan. Als relatietherapeut wist ik dat het niet lag aan de mannen met wie ik die relaties had gehad, het lag helemaal bij mezelf. Blijkbaar wilde ik een leegte in mezelf opvullen met de aandacht en liefde van anderen. Ik besloot dat ik twee keuzes had: of ik ging in therapie bij een collega, of ik zou mijn eigen gedrag onderzoeken en belichten in de podcast die ik al langer maakte over de zoektocht naar liefde. Ik koos voor het laatste. Het werd een serie over overspel waarin ik sprak met (ervarings)deskundigen en ook zelf met de billen bloot ging. Bij aflevering acht besefte ik dat ik genezen was. Ik wist hoe ik het tij kon keren en ontrouw kon afzweren. Ik had mezelf ontrafeld en ingezien wat mij zo vaak buiten de deur liet seksen. Ik wilde me niet langer in affaires storten en mensen kwetsen.

Gek genoeg lag de sleutel bij mij vooral in het omarmen van mijn familiegeschiedenis. Ik had mijn verleden altijd weggewuifd. Al wist ik door mijn vak hoeveel invloed een scheiding en droevige gebeurtenissen op je latere leven kunnen hebben, mij deed het zogenaamd niks. Mijn familie kent een patroon waarin mannen vreemdgaan en vrouwen alleen komen te staan. Toen ik vier jaar was, scheidden mijn ouders. Mijn vader was toen al een aantal keer vreemdgegaan. Mijn opa ging vaak vreemd, was alcoholist en liet mijn oma met acht kinderen in de steek. Mijn overgrootmoeder was de bijvrouw van mijn overgrootvader.

Bij mijn geboorte zei mijn vader: ‘Het is helaas een meisje.’ Dat zou ik niet eens geweten hebben als mijn moeder het niet duizend keer herhaald had. Ook dat heeft veel impact gehad. Ik ben supergevoelig als het om ‘mijn plek’ in het leven gaat, wil graag gezien worden. Mijn minnaars gaven mij die aandacht. Zodra ik verliefd werd, maakte ik de gelukstofjes endorfine en dopamine aan. Die gaven me een goed gevoel over mezelf en de mannen in kwestie bevestigden dat goede gevoel.

Ondeugende blik

Overigens ben ik ooit monogaam gestart. Tijdens mijn huwelijk met de vader van mijn kinderen heb ik bij wijze van spreken nooit een andere man aangekeken. Hij was een politiek vluchteling uit Uruguay, had daar zeven jaar in de gevangenis gezeten en was negentien jaar ouder dan ik. Bij hem voelde ik me geborgen. Het was een liefdevolle relatie, maar toch groeiden we uit elkaar. We scheidden toen de kinderen drie en zes jaar waren. Vijf jaar later overleed hij. In die beginjaren bleef ik thuis bij de kinderen om ze een stabiele basis te geven. Maar op een gegeven moment wilde ik toch weer gaan daten, ik was toen dertig jaar. Eenmaal ‘op de markt’ kreeg ik een ondeugendere blik op de wereld. Ik werd verliefd, hobbelde van relatie naar relatie, maar het lukte me niet om me te binden. Menigmaal viel ik weer voor de avances van een andere man en stortte me gewillig in zijn armen. Niet om mijn toenmalige partner te kwetsen of omdat hij niet goed genoeg was, het was puur het avontuur. Ik voelde een ongelofelijke liefde en lust en liet me daarin meenemen. Ik gedroeg me ontoerekeningsvatbaar en praatte het voor mezelf goed door te denken dat het eenmalig was. Of ik rechtvaardigde het door iets negatiefs uit mijn toenmalige relatie te benoemen.

Als in de film

Verliefdheid en liefde kunnen net zo verslavend zijn als drugs en alcohol. Vreemdgaan is spannend. Je leeft soms als in een film, maakt de gekste dingen mee. Ik had seks in een parkeergarage of stiekem in een lift. Ik voelde me geliefd, gezien en gehoord. Soms voelde ik me ook best schuldig naar mijn partner, maar het schuldgevoel was nooit groter dan de verliefdheid. Eén keer werd ik zo gek op een man dat ik twee jaar een dubbelleven leidde. Het was een complexe romantische affaire waarin ik niet alleen intimiteit en seksualiteit met hem deelde, maar ook de dagelijkse beslommeringen. Voor deze liefde, laten we hem Paul noemen, verliet ik daadwerkelijk mijn partner. Ook Paul ging weg bij zijn vrouw voor mij. Vervolgens zijn we tien jaar samen geweest. Maar we hadden een moeizame relatie. We kenden immers een valse start, hadden onze partners pijn gedaan en moesten dealen met veel boosheid en verdriet van zijn kinderen, die loyaal waren aan hun moeder. Uiteindelijk ging ik ook bij hem vreemd. Hij was de man voor wie ik me in de bosjes verstopte. Pas toen ik bijna door hem gesnapt werd, ging ik voor het eerst eerlijk in de spiegel kijken. Wat zat er achter mijn ontrouw? Hoe afhankelijk was ik van aandacht van andere mannen? Wie wilde ik zijn? Waar haalde ik mijn zelfliefde vandaan en wat waren mijn kernwaardes? Ik zei wel dat ik ging voor liefde, acceptatie, overgave en vertrouwen, maar hield ik me daar zelf aan?

Om antwoorden te krijgen ben ik mijn familiegeschiedenis grondig onder de loep gaan nemen. Het hielp me kijken naar mezelf en naar wat ik met me meedroeg. Ik had nooit geleerd met mannen om te gaan. Ik had geen broer of opa dichtbij, was nooit mijn vaders prinsesje geweest. Ik zag hem eens in de twee weken en moest dan veel moeite doen om zijn aandacht te trekken. Zijn woorden dat ik ‘maar een meisje’ was, dreunden al die jaren door in mijn hoofd. Ik maakte daarvan dat ik dus niet goed genoeg was, geen bestaansrecht had. Daarnaast kampte ik met verlatingsangst, waardoor ik fijne relaties saboteerde. Voordat een man mij kon verlaten, zorgde ik wel dat ik bij hem wegging. Eerder had ik nooit zo diep nagedacht over mezelf, nooit mijn geschiedenis geanalyseerd. Nu realiseerde ik me pas dat ik samen met iemand wilde zijn die ik kon vertrouwen, maar dat ik zelf ook te vertrouwen wilde zijn. Ik wilde een relatie hebben waarin ik zeg wat ik doe en doe wat ik zeg. Bovendien wilde ik af van de constante adrenalineflow. Als je vreemdgaat, voel je je altijd schuldig en sta je altijd ‘aan’. Je leeft een dubbele agenda. Hoe onthoud je je verhalen? Hoe bedenk je nieuwe leugens? Het was stressvol. Ook daar was ik klaar mee.

Drie grote liefdes

Ik was al vijftig, dus rijkelijk laat, maar het bleek niet te laat het roer om te gooien. Paul en ik hebben onze relatie liefdevol verbroken. Het was tijd voor een schone lei, zonder leugens en bedrog. Sinds juni heb ik een fijne latrelatie met Marco. Ik vond het lastig om mijn ingewikkelde relatie-cv bij hem op tafel te gooien, het was immers geen fraaie lijst. Gelukkig schrok het hem niet af. Al wil hij niet luisteren naar de podcasts. Hij heeft een relatie met Annette, zegt hij, niet met de relatietherapeut. Ze zeggen dat je drie grote liefdes kunt hebben in je leven. Ik hoop van harte dat hij die derde is. Ik geloof nog steeds in monogamie en wil echt niet meer vreemdgaan, zowel niet voor mijn eigen relatie als die van de betreffende man. Voorheen riep ik altijd dat ik niks met die derde partij te maken had, dat was zijn pakkie-an. Maar ik vind nu dat ik daar toch voor een deel ook verantwoordelijk voor ben.

Mijn ervaringen heb ik verwerkt in de podcast die ik maak. Ze helpen me ook in de therapie die ik aanbied, ze geven een diepere laag in mijn coaching. Ik heb me gespecialiseerd in ontrouw en samengestelde gezinnen. Vreemdgaan komt vaak voor, maar liefst één op de drie relaties heeft ermee te maken. Ook mijn kinderen geef ik mijn levenslessen mee. Mijn zoon is nu vierendertig, mijn dochter eenendertig en ze hebben gelukkig allebei een stabiele relatie. Wat dat betreft is de keten wel verbroken, al weten ze natuurlijk lang niet alles. Zo nu en dan hebben we het er wel over, maar zij lossen hun eigen uitdagingen op en dat is gezond.

Voor mezelf weet ik dat ik voor honderd procent te vertrouwen ben. Je kunt niet kiezen of je verliefd wordt, maar je hebt wel de keuze om er iets mee te doen of niet. Net zoals een gestopte roker beweert dat hij nooit meer een sigaret op zal steken, zeg ik dat ik zeker weet dat ik nooit meer dat zijpad in zal slaan. Er hoeft geen leegte meer te worden opgevuld. Als ik nu verlangens en behoeftes krijg, mis ik iets in mijn relatie en weet ik dat ik er eerst met hem over moet praten. Ik wil met hem het verlangen invullen, niet meer met anderen.”

Annette maakt de podcast Op zoek naar de liefde, te beluisteren op iTunes, SoundCloud en Spotify.

Styling: Ronald Huisinga, Juriaan Huijbregts (assistent) | Haar en make-up: Wilma Scholte | M.m.v. Only (top), C&A (broek, jasje), Nolten (laarzen)