Libelle’s Marleen ging demonstreren met Extinction Rebellion: “Opeens hoor ik: versnellen, tempo, nú!”

‘Je arrestantennummer is 402. Vul hier het 06-nummer van degene die in geval van nood gebeld moet worden en een korte beschrijving van hoe je eruit ziet’, staat er op mijn scherm. Ik aarzel heel even, vul dan resoluut het nummer van mijn man in (die gék wordt als-ie gebeld zou worden) en: vrouw, 56, gouden oorbellen, halflang bruin steil haar, donkerblauwe jas, lichtblauwe sjaal, groene Fjallraven-rugzak, zwarte skibroek (in januari voor onbepaalde tijd op het asfalt zitten schijnt een koude bedoening te zijn).

Ik, een doorsnee vrouw, met een man, twee dochters van 18 en 20, afgestudeerd, leuke baan, doorzonwoning etcetera, ga voor het eerst in mijn hele leven demonstreren. Sterker nog: ik ben klimaatactivist geworden. Ik heb me aangesloten bij Extinction Rebellion – XR dus – en ga samen met zoveel mogelijk mensen om 12.00 uur sharp op die A12 bij Den Haag zitten om te eisen dat de overheid stopt met het subsidiëren van fossiele brandstoffen. Er moet nu, en sneller en meer, actie worden ondernomen om de steeds duidelijker wordende klimaatcrisis af te wenden. Tuurlijk, het is prima als je vegan bent (ben ik niet), nooit meer vliegt (veel gedaan, maar ik doe nu echt mijn best) en geen nieuwe kleren koopt (lukt soms), maar de grote veranderingen moeten echt komen van de vervuilende multinationals, onze politici en de overheid.

De bekende vooroordelen

Nog geen week geleden zat ik op een zaterdagochtend in een zaaltje op een industrieterrein bij Amsterdam Sloterdijk te luisteren naar een jong meisje dat vol passie en vuur uitlegde waar Extinction Rebellion voor staat, wat de beweging wil en hoe ze dat willen bewerkstelligen. Met alle bekende vooroordelen had ik een zooitje ongeregeld verwacht, met haar in vreemde kleuren en rare kleren (ja, sorry hoor) en uiteraard het hart op de goede plek. In plaats daarvan ontmoet ik alleen maar welbespraakte, vriendelijke, intelligente mannen en vrouwen (soms inderdaad met roze haar), van 18 tot dik in de 70 jaar, allemaal zeer begaan met het lot van de wereld en ongerust over de dreigende klimaatcrisis. Bovendien blijken er drie vriendinnen ook naar deze actietraining te zijn gekomen. Net zoals ik 50-plus, vrouw, man-kinderen-baan en bezorgd. Zie je wel, ik ben niet alleen!

Ze stralen hoop uit

Wat me vooral treft is de hoop die de Rebellen uitstralen. Ja, het is heel bedreigend en angstig wat er gebeurt met het klimaat (orkanen, branden, overstromingen, droogte) maar met z’n allen kunnen we er echt voor zorgen dat het nog goed komt, of in ieder geval een beetje. Iedereen bij XR is bereid daar wat voor te doen en te laten. Je moet wel heel cynisch en somber zijn om hieraan weerstand te kunnen bieden – ook al blijft mijn neiging groot om aan ‘realistisch’ doemdenken te doen. Ik wil dat niet meer, ik wil mijn verantwoordelijkheid nemen.

Veel ondersteuning

Het ontroert me hoe goed er aan ons, toekomstige demonstranten, wordt gedacht. Bij iedere activiteit hoort een check-up: voel je je goed, heb je nog vragen, ben je gespannen, wat kan de groep voor je doen? Er wordt even een moment stilte genomen, met de armen geschud en sommigen spreken uit dat ze best heel zenuwachtig zijn vanwege de komende actie, of zich gestrest voelen door de klimaatcrisis. Tijdens de demonstratie zullen er wellbeing-rebellen zijn die zich om activisten bekommeren als ze zich niet goed (meer) voelen, rebellen voor food & beverage en rebellen die het aanspreekpunt zijn voor de politie en de pers. Na de demonstratie is er een vrijwillige debrief via Zoom, en eventueel ondersteuning vanuit XR. In eerste instantie heb ik de neiging om dit af te doen als flauwekul, maar eigenlijk is het heel lief en prettig. Wat kan er mis zijn met even informeren hoe de ander zich voelt? Het gaat bij XR niet om elkaar de maat nemen of een waardeoordeel vellen of je wel een ‘goede’ klimaatactivist bent. Voor een nuchter, nogal snel oordelend type als ik is dit weer eens iets heel anders. Ik merk dat ik het vooral heel prettig vind.

Lieve reacties

En zo zit ik dus in de trein naar Den Haag, samen met één van de drie vriendinnen, en schrijven we het 06-nummer van de XR-advocaat die we in geval van nood kunnen bellen op onze arm. Ik heb het bloedheet in mijn thermo-ondergoed, skibroek en warme laarzen – het weer is ook veel beter dan verwacht. Krentenbolletjes mee, koffie, een appel en een boek. In alle coupés zitten klimaatactivisten, de stemming is opgewonden. Met hoeveel zullen we straks zijn, lopen we straks echt de snelweg op? (Voor wie het wil weten: voor geweld is geen plek bij XR, de politie heeft de weg al eerder afgesloten, dus er rijden geen auto’s meer, er ontstaan geen gevaarlijke toestanden, de ambulance kan er langs en het verkeer slaat één afslagje eerder af en rijdt 5 minuten om.) Blijven we zitten tot we gearresteerd worden, willen we anoniem blijven of laten we gewoon onze ID zien als het zover komt? Een oudere man die met ons meeluistert, zegt: “Wat fijn dat jullie dit gaan doen! Wij gaan langs de kant staan als support, want we zijn een beetje te oud om op de snelweg te gaan zitten.” Ik ben, alweer, geraakt door deze lieve reactie.

Het is gelukt!

Vriendin M., vriendin B. – die er inmiddels ook is – en ik lopen met onze vinger (zo heten de XR-signalgroepjes) over het Malieveld. De check-in is geweest, overal zie ik politie, drones hangen in de lucht. Mijn teamleider heeft contact met de andere teamleiders over hoe snel of hoe langzaam we richting de A12 moeten lopen. We lopen te snel, zegt hij, en we vertragen onze pas. Opeens hoor ik: versnellen, tempo, nú! Zonder erbij na te denken, ren ik samen met alle andere demonstranten over het Malieveld, ze stromen uit alle hoeken richting de A12. Ben ik over een hekje gestapt? Ik weet het niet meer, maar opeens, voor ik het me realiseer, lopen we met honderden klimaatactivisten de snelweg op. Het is gelukt! Er klinkt gejuich om me heen en als ik naar boven kijk, zie ik rijen dik supporters staan, aan beide kanten van de weg. We staan tussen twee viaducten in, het ministerie van Economische Zaken aan de ene kant, de tijdelijke Tweede Kamer aan de andere kant. De zon schijnt. Voor en achter de groepen klimaatactivisten staan politiebusjes en heel veel politie-agenten en ME’ers. Er wordt gezongen, iemand deelt mandarijntjes uit, vriendin M. en ik praten uitvoerig bij, ik ontmoet haar wielrenvrienden die er ook staan en ik klets wat met onbekende klimaatactivisten naast me. Hoog boven ons staan de supporters langs de straat en ook zij blijven onvermoeibaar staan en zingen. You. Are. Not. Alone - you are not alone, hoor ik. De tranen schieten me in de ogen – ik ben niet alleen, ik hoor bij al deze mensen en we willen hetzelfde. Een betere toekomst voor onszelf, voor onze kinderen, voor de wereld, voor iedereen. Het is intens en ontzettend mooi om hier te staan.

Meegenomen door agenten

En ook best wel saai. Want de politie is vooraan begonnen met activisten van het asfalt pulken en ze hadden even niet gerekend op 768 stuks. Het duurt eindeloos voor we aan de beurt zijn. “Wil jij doorgaan tot ze ons arresteren?”, vraagt M. “We hebben ons punt toch al gemaakt?” Ik heb mijn beslissing al genomen: ik heb A gezegd en ik zeg nu ook volmondig B. M. blijft ook. Twee agenten vragen me of ik wil opstaan – anders gaan ze me slepen, maar dat vind ik een beetje too much en zonde van mijn dure skibroek – dus dat doe ik. Met een ferme klem om mijn bovenarm word ik naar de bus begeleid, er valt echt niet te spotten met deze mannen en vrouwen.

Klimaatactivist 402 is weer vrij

Op het terrein van het politiebureau – een groot grijs bunkerachtig gebouw met een parkeerplaats en een hek eromheen – staan bussen vol klimaatactivisten die nog geverbaliseerd moeten worden, er zitten nog mensen in een gymzaal en er wachten activisten in een rij om naar binnen geroepen te worden voor een proces verbaal. Ook nu blijkt geduld een handige activisten-eigenschap, want die rij is serieus lang en de politie maakt zo te zien geen haast. Uiteindelijk zit ik om een uur of zes tegenover een onderofficier van Justitie, ik hoor voor welke overtreding ik ben opgepakt, knik ja, mijn gegevens worden genoteerd en een minuut later word ik via een draaideur op straat geknikkerd. En jawel hoor, ook daar staan de hulpverleners van XR me op te wachten. Ze juichen voor iedere arrestant die naar buiten komt, er is soep of thee, iemand die checkt of het goed met me gaat (ja, heel goed!) en mijn nummer wordt van de lijst geschrapt. Klimaatactivist 402, in het dagelijks leven bekend als Marleen Koolmees, is weer vrij.

In de trein app ik vriendin B., die ik in de menigte ben kwijtgeraakt. “Ik ben op weg naar huis, jij?” Mijn dochters laten weten dat ze me een badass mom vinden, mijn man is maar matig enthousiast – hij is meer van de top-down benadering, zegt hij. Die werkt niet, zeg ik, maar ieder zijn eigen mening. Een druppel op de gloeiende plaat – ik weet dat ik dat ben, maar ik wil geloven dat heel veel druppels het verschil kunnen maken.

Volgende keer ga ik weer. Net zolang als nodig is.

PS.

En ja, ik weet dat de geleerden van mening verschillen over de onrechtmatigheid van de blokkade. Deze extreme omstandigheden vragen echter om een behoorlijke mate van burgerlijke ongehoorzaamheid. Je moet wel onder een steen leven om niet te zien dat onze leefwereld op het punt staat om heel drastisch te veranderen.