Duurzaam is het toverwoord van nu, maar soms weet je gewoon niet waar je moet beginnen. Want wat zijn nou eigenlijk duurzame keuzes? Libelle stelt iedere week een duurzaamheidsvraag aan het platform hetkanWEL, voor een groener, eerlijker en leuker leven. Deze week: Hoe duurzaam is een e-bike?
De toenemende populariteit van de e-bike zorgt voor nogal wat kopzorgen. Zo is het aantal ongelukken met de fiets toegenomen en zien gemeenten zich genoodzaakt om de stad opnieuw in te richten, met bredere fietspaden en ruimere bochten. En dan is er nog de ergernis van andere weggebruikers over de elektronische fiets die overal tussendoor flitst. Maar de e-bike is tenminste wel duurzaam. Toch?
E-bike versus auto, scooter en OV
Dat hangt ervan af met welk transportmiddel je de e-bike vergelijkt. Kies je ervoor om de e-bike te nemen in plaats van de auto, dan is het zeker duurzamer. Een e-bike stoot volgens Milieu Centraal zestig keer minder CO₂ uit per kilometer dan een benzineauto en ruim vijfentwintig keer minder dan een elektrische auto. De e-bike is ook duurzamer dan een (elektrische) scooter en het OV. Alleen de elektrische trein staat bóven de e-bike, in de duurzametransportranglijst.
Goed nieuws dus. Als we voor langere afstanden (zoals woon-werkverkeer) voor de e-bike kiezen in plaats van de auto, scooter of het OV, zijn we lekker bezig. We vermijden files, verbranden meer calorieën, besparen geld en stoten minder CO₂ uit. Win-win-win en win dus.
E-bike versus de gewone fiets
Maar. De meeste Nederlanders, zo blijkt uit onderzoek van de TU Delft, gebruiken de e-bike niet zozeer als vervanging van autoritten en het OV, maar als vervanging van de gewone fiets. Je weet wel, die waarmee je keihard moet trappen om ergens te komen, maar die daarmee wel het duurzaamste vervoermiddel is dat je je kunt wensen. Samen met lopen natuurlijk. Als we die gewone fiets vervangen door een e-bike zijn we dus minder duurzaam bezig.
De accu
Dat zit zo. De grootste impact van een e-bike zit in de accu. Daar zitten schaarse metalen in en bovendien vraagt het opladen om stroom. De accu van een e-bike is kleiner dan die van een e-scooter en heeft drie tot vijf keer minder stroom nodig bij het opladen. De accu van een elektrische auto kan wel honderd keer groter zijn dan die van een e-bike. Hoe groter de accu, hoe groter de milieu-impact tijdens de productie. Maar omdat een gewone fiets helemaal geen accu heeft, is-ie dus per definitie duurzamer. Het enige wat je nodig hebt, is een stevige boterham en sterke dijen.
Hoe langer je met de accu of batterij van je e-bike doet, hoe beter het is voor het milieu. Volgens de Consumentenbond vervangen we onze e-bike gemiddeld al na 5,5 jaar. Vaak doen we dat omdat we een betere fiets willen of een ander type motor, niet per se omdat de fiets of de accu stuk is. Toch zegt de Fietsersbond dat de gemiddelde accu van een e-bike na 500 oplaadbeurten minder goed gaat werken. Dat zou in de praktijk neerkomen op zo’n 5 jaar, terwijl een gewone fiets als het even meezit zo’n 25 jaar mee kan.
Recyclen van de accu
Kunnen we die accu dan niet gewoon recyclen? Ja en nee. De kostbare metalen zoals koper, mangaan en kobalt, worden wel hergebruikt en komen terecht in nieuwe batterijen of andere producten. Maar de kunststof onderdelen gaan grotendeels verloren. En ook het lithium uit de batterij wordt niet gerecycled, omdat dat vooralsnog te prijzig is en nieuw lithium nog voorradig is.
Conclusie
Als de e-bike de auto, scooter of het OV vervangt, is het over het algemeen de duurzaamste keuze. Zeker als je er lang op blijft rijden en je accu en je de batterij oplaadt met groene stroom uit bijvoorbeeld zonnepanelen op je dak. Maar meestal vervangt de e-bike de gewone fiets, en dan is het een minder duurzame keuze. Want gewoon fietsen - en lopen - is nog altijd de duurzaamste manier van vervoer, gevolgd door de elektrische trein.
In deze video gaat Marleen een week met een e-bike op pad:
