PREMIUM
De kroning van Charles III: wat kunnen we verwachten op 6 mei?
Zeventig jaar heeft hij erop moeten wachten. Hoe de kroning van Charles eruitziet op 6 mei? Veel pracht, praal, drie dagen feest en een steen van 152 kilo, die wordt overgebracht uit Schotland. Hear, hear!
De Britten vreesden nog even dat Charles III vanwege de politieke onrust, stakingen en inflatie in het Verenigd Koninkrijk zou gaan voor een sobere, minimalistische kroning. Maar His Majesty heeft wijselijk besloten dat het land wel een verzetje kan gebruiken. Ook de koning zelf ziet een feestje overigens wel zitten, hij heeft tenslotte tientallen jaren zonder morren in de wacht gestaan voor deze promotie. Dus komen er straatfeesten, concerten, lichtshows, liveregistraties en een extra vrije dag. Naast hét hoogtepunt in Westminster Abbey natuurlijk, waar al negenhonderd jaar wordt gekroond. Dit is het draaiboek voor 6 mei.
Formele erkenning
Eigenlijk is Charles al koning sinds het overlijden van zijn moeder, queen Elizabeth, op 8 september 2022. Om de rouwperiode en het kroningsfeest kies van elkaar te scheiden, is de daadwerkelijke kroning pas op 6 mei. Dit is het moment waarop Charles III formeel wordt erkend als monarch van het Verenigd Koninkrijk. Ook niet onbelangrijk: zijn grote liefde Camilla zal in een kortere en eenvoudigere ceremonie eveneens worden gekroond en promoveert dan voor puristen tot koningin-gemalin – hoewel de meeste mensen sinds september al gewoon ‘koningin Camilla’ zeggen. Het is altijd Charles’ grote wens geweest dat ze als koningin aan zijn zijde zou staan.
Inclusieve kroning
Operation Golden Orb, zoals de dossiernaam van de kroning luidt, volgt dezelfde religieuze gebruiken als voorgaande kroningen, maar respecteert de tijdgeest. De ceremonie zal slechts een uur duren in plaats van de gebruikelijke hele dag en zal minder plechtig, diverser en waar mogelijk informeler zijn.
Zo zal Charles zich niet eindeloos verkleden in ceremoniële robes. Hij houdt het bij een militair uniform, vermoedelijk dat van Admiral of the Fleet, voor een wat modernere uitstraling. Onder de genodigden zullen veel burgers zijn, veelal gewaardeerde vrijwilligers die zich inzetten voor de maatschappij. In tegenstelling tot eerdere Britse kroningen zal de adel nauwelijks een rol hebben. Dat wil zeggen: de Britse adel, want de Abbey zal wel volstromen met royals van het continent.
Bij een kroning of inhuldiging is het gebruikelijk dat troonopvolgers uit andere landen aanwezig zijn, en niet de regerend vorst en/of vorstin. Dat heeft te maken met senioriteit en hiërarchie: de hoofdrolspeler, Charles in dit geval, heeft op de dag van zijn kroning ook echt de hoogste functie, het hoogste aanzicht. Verwacht worden dus Amalia der Nederlanden (19), Elisabeth van België (21), Haakon van Noorwegen (49), Frederik van Denemarken (54), Leonor van Spanje (17), Alois van Liechtenstein (54), Victoria van Zweden (45) en Guillaume van Luxemburg (41). De enige uitzondering is prins Jacques van Monaco (8), die nog te jong is en zich laat vertegenwoordigen door zijn ouders, prins Albert en prinses Charlene.
Het programma
Charles zal met Camilla vanuit Buckingham Palace in the King’s Procession, naar de Abbey rijden. Het wordt een redelijk sobere processie met veel publiek langs de route. Vertegenwoordigers van de strijdkrachten vormen een erehaag. Prins William en zijn vrouw Catherine zullen als de prins en prinses van Wales eveneens deel uitmaken van de stoet, net als prins Edward en prinses Anne, de broer en zus van Charles.
In Westminster Abbey heeft de daadwerkelijke coronation plaats, waarbij Charles III de eed aflegt, als hoofd van de Anglicaanse kerk wordt gezalfd en hij de rijksappel en scepter ontvangt.
Kroonjuwelen
De geschatte waarde van de kroonjuwelen is tussen de 4 en 5 miljard euro. Daarnaast wordt bij wijze van symbool de St. Edward’s kroon (zie ook kader) op zijn hoofd geplaatst. Het zal de eerste en enige keer zijn dat hij de kroon draagt. Deze elementen zijn nog hetzelfde als in een beschrijving van de kroning van Edgar in 973. Daarna wordt de St. Edward’s kroon gewisseld voor de Imperial State Crown, ook wel bekend als de ‘werkkroon’ van de soeverein, die ook te zien is tijdens de opening van het Britse parlementaire jaar.
Geen eed van aanwezige adel
En hoe dol de Britten ook zijn op continuïteit en tradities, de ceremonie is toch gewekt naar de tijdgeest. Bij eerdere kroningen werd van de aanwezige adel eveneens een eed verwacht. Dat was een behoorlijk tijdrovende bedoening, vooral omdat alle hertogen ook nog eens dienden te knielen voor de vorst. Dus ook Andrew (de hertog van York die vanwege zijn seksschandaal persona non grata is) en prins Harry (de hertog van Sussex die de Windsors stevig bekritiseerde in zijn memoires). Niet zo gek dat dit ritueel is geschrapt. Al is het alleen maar om discussies vooraf te vermijden.
Troonopvolger William zal het enige lid van de koninklijke familie zijn die zal optreden als liege man of life and limb, oftewel: de onvoorwaardelijk loyale steun en toeverlaat. Verwacht wordt dat hij zal zeggen: ‘I, William, Prince of Wales, do become your liege man of life and limb, and of earthly worship; and faith and truth I will bear unto you, to live and die against all manner of folks. So help me God.’
Balkonscène
Na afloop gaat het gezelschap in een grotere, ceremoniële stoet, the Coronation Procession, terug naar Buckingham Palace voor dé balkonscène van Charles III, samen met zijn vrouw Camilla, William, Catherine en hun kinderen George, Charlotte en Louis. Dit moet het beeld bekrachtigen dat Charles en William met hun echtgenotes een klein, efficiënt en vooral niet te begrotelijk Koninklijk Huis vormen, in de regeringsperiode van Charles III. God save the King die zijn volk wat geld bespaart. Het zal ongetwijfeld op prijs worden gesteld.
Even over Charles I en II
Zoals de naam van Charles III al aangeeft, had hij twee voorgangers. Charles I (1600-1649) behoorde tot het Huis Stuart en was koning in een tijd dat die nog absolute macht had. Dat leidde tot veel verzet, een burgeroorlog en uiteindelijk zijn dood: Charles I is de enige Britse vorst die ooit is afgezet en onthoofd. Omdat het ook zonder koning een chaos bleef in het land, werd in 1660 zijn zoon Charles II (1639-1685) uit ballingschap gehaald. Een groot staatsman was hij niet, wel maakten door deze Merry King muziek, dans, wetenschap en kunst een comeback. Geen van beiden zijn ze een rolmodel voor het huidige staatshoofd. De meest directe link is St. Edward’s Crown: het origineel werd in 1649 omgesmolten na de tijdelijke afschaffing van de monarchie en het huidige model is in 1661 gemaakt voor de kroning van Charles II.
The problem with Harry…
Na alle kritiek die prins Harry op het koningshuis uitte in zijn memoires Reserve, werd het grote dilemma: wat doen we met Harry en Meghan? Charles wil graag dat beide zoons bij zijn kroning aanwezig zijn en heeft Harry en Meghan dan ook gewoon uitgenodigd, al is nog niet bekend of ze op die uitnodiging ingaan. De angst is dat Harry’s prominente aanwezigheid de sfeer verpest, nu hij in het bekritiseren van zijn familie een lucratief verdienmodel heeft gevonden. De hertog en hertogin van Sussex zijn bovendien zo impopulair in Engeland dat het niet uit te sluiten valt dat ze zullen worden uitgejouwd.
Ze kunnen kiezen voor de elegante exit-strategie: Archie, de zoon van Harry en Meghan, wordt vier op 6 mei. Misschien besluiten ze zijn verjaardag lekker thuis te vieren, in Montecito. Besluiten ze wél naar Londen af te reizen, dan wordt het zoeken naar gepaste (veilige) accommodatie. Hun huis Frogmore Cottage staat niet meer tot hun beschikking sinds koning Charles zijn zoon en schoondochter mededeelde dat het stulpje vanaf maart toebehoort aan zijn in opspraak geraakte broer. Niet dat Andrew blij is met het royale gebaar van zijn broer, want hij komt daar een stuk kleiner te wonen dan in zijn riante stulp in Windsor.
St. Edward’s Crown
Het stralend middelpunt van de kroning is al in december uit de Tower verwijderd. Goud, zilver en edelstenen poetsen, misschien even een fris fluweeltje erin, stootbandje van traagschuim aan de binnenkant… Het juweel uit 1661 moet goed op maat worden gemaakt, want met een gewicht van 2230 gram is het een zwaar sieraad om lang op het hoofd te dragen. Zoals koningin Elizabeth zich ooit liet ontvallen: ‘Je bent bang dat je nek breekt.’ Toch moet er ook weer niet al te veel waarde worden gehecht aan de kroon der kronen: er zijn slechts zes vorsten mee gekroond, de rest koos een eigen exemplaar.
Camilla’s kroon
Niet alleen Charles wordt gekroond, ook Camilla krijgt haar moment. Ze zal een aangepaste versie dragen van de kroon waarmee koningin Mary in 1911 is gekroond. De omstreden Koh-I-Noor diamant, die pijnlijke herinneringen oproept aan het koloniale verleden, wordt verruild voor de Cullinan III, IV en V diamanten uit de privécollectie van Camilla’s schoonmoeder. Een elegante oplossing, omdat deze diamanten meteen een eerbetoon vormen aan koningin Elizabeth, die ze vaak droeg als broche. En om de kroon een wat modernere uitstraling te geven, zijn vier van de acht bogen verwijderd.
Eerder werd al bekend dat Buckingham Palace na de kroning het formele toevoegsel queen consort (koningin-gemalin) laat vallen. Behalve dat het een nogal ouderwetse term is, weet iedereen dat Charles het staatshoofd is. In de communicatie zal dan worden gesproken over ‘koningin Camilla’.
De Steen van Scone
Totaal wars van pracht en praal is de Steen van Scone, ook bekend als de kroningssteen. Het gaat om een stuk zandsteen van 152 kilo dat al eeuwen wordt gebruikt bij de kroningen van Schotse koningen. Normaal gesproken ligt hij in Edinburgh Castle, maar zoals koningin Elizabeth er in 1953 boven zat, zal ook Charles III dat doen. De steen wordt van Schotland naar Londen gebracht om in de kroningsstoel (ook bekend als St. Edward’s Chair) te worden geplaatst. In al zijn bizarre eenvoud is deze traditie misschien sprookjesachtiger dan alle kronen bij elkaar.
