Koninklijke Kiekjes: zo hecht was én is de band tussen prinses Beatrix en queen Elizabeth

Elke week duiken we in de royal archieven voor koninklijke kiekjes met een goed verhaal. Op 29 maart wordt in Westminster Abbey prins Philip herdacht, daarom duiken we in de band tussen twee bijzondere vorstinnen.

Royals staan voor elkaar klaar. Dat is altijd zo geweest. In sickness and in health. Ze zijn bij elkaars bruiloften, peetouderen gretig over elkaars kinderen en komen ook in groten getale opdraven als er verdriet is. In het geval van de uitvaart van prins Philip lag dat afgelopen april anders. Door de pandemie was daar van de andere koningshuizen niemand bij aanwezig. Hoe anders is het tijdens de dankdienst.

Koningin Elizabeth en prinses Beatrix

Felipe en Letizia van Spanje, Filip en Mathilde van België, Harald en Sonja van Noorwegen, Carl Gustaf en Silvia van Zweden en koningin Margrethe van Denemarken, stuk voor stuk schuiven ze aan bij de dienst op dinsdag 29 maart in Westminster Abbey, om 11.30 uur Nederlandse tijd te zien op de BBC. Natuurlijk is ook ons eigen koningspaar erbij: de banden met koningin Elizabeth zijn goed, zien we elke keer als de Oranjes voet zetten op Britse bodem. Maar extra bijzonder aan de Nederlandse delegatie: ook prinses Beatrix reist mee. Zij heeft namelijk een speciale band met koningin Elizabeth.

Toen Elizabeth in 1952 koningin werd, had ze Juliana als ‘collega’. Die zat weliswaar nog maar vier jaar op de troon, maar was wel bijna zeventien jaar ouder dan Elizabeth. Qua leeftijd viel de Britse vorstin, geboren in 1926, zo’n beetje tussen Juliana (1909) en Beatrix (1938) in. Maar naar verluidt heeft Elizabeth altijd meer gehad met Beatrix, die in persoonlijkheid een stuk dichter bij haar lag. Het was prinses Beatrix die koningin Elizabeth van het vliegveld ophaalde toen ze in 1962 op staatsbezoek kwam (een echte kroonprinsessentaak), maar de band ging al snel verder dan enkel ‘zo heurt het nou eenmaal’.

Een niet zo protocollaire zoen

De Windsors en de Oranjes brachten elkaar in de loop der jaren heel wat staatsbezoekjes, maar zagen elkaar ook op andere royalmomenten, zoals bruiloften, doopdiensten en jubilea. Natúúrlijk was Beatrix ook bij het Golden Jubilee van Elizabeth in 2002, en ze zal er dit jaar ongetwijfeld ook bij zijn voor de Platinum-editie. En dan waren er nog andere royal bezigheden, zoals bijvoorbeeld het 50- en 60-jarig jubileum van D-Day, waar de vrouwen regelmatig schouder aan schouder werden gespot, vaak begroet met een niet zo protocollaire zoen en gefotografeerd tijdens een onderling grapje hier of daar.

Ook met Willem-Alexander en Máxima gaat koningin Elizabeth warm om. Tijdens het Nederlandse staatsbezoek aan Groot-Brittannië in 2018 werd er gewoon weer familiair gezoend. Dat zegt iets over hoe de families naar elkaar kijken en hoe Beatrix en Elizabeth een rol hebben gespeeld in elkaars loopbaan, zij het op afstand. Al is het zeker niet zo dat de twee het altijd eens waren. Integendeel zelfs.

Typisch Nederlands

Het blijft bij ‘achter de schermen’-verhalen uit de paleizen natuurlijk altijd een gevalletje ‘vertrouwen op onzekere bronnen’, maar naar verluidt belden koningin Elizabeth en koningin Beatrix zeer regelmatig met elkaar, om hun werk maar ook hun levens te bespreken. Dat deden ze elke week, claimt schilder Howard Morgan zelfs. Hij schilderde in de jaren tachtig een portret van beide vrouwen en hoorde ze ondertussen ook een beetje over elkaar uit. Het grootste algemeen bekende verschil tussen de twee vrouwen: ze dachten héél anders over hun pensioen.

Waar Beatrix op haar 75e besloot haar zoon Willem-Alexander de ruimte te gunnen, zit koningin Elizabeth nog steeds op de troon. Dat past in de Britse traditie (tot de dood), net als een wisseling op een respectabele leeftijd bij de Nederlandse tradities hoort. Dat mag dan zo zijn, Elizabeth vindt er wel het hare van hoe wij dat in Nederland aanpakken, zo zoemt het al jaren. Nadat ze op de hoogte werd gesteld van het aftreden van koningin Juliana in 1980 zou ze dat ‘typisch Nederlands’ genoemd hebben. Ook de abdicatie van Beatrix zou in Buckingham Palace voor een oogrolmomentje hebben gezorgd.

In handen van een nieuwe generatie

We weten niet óf Beatrix in haar abdicatietoespraak rechtstreeks tot Elizabeth sprak toen ze duidelijk maakte waarom ze deze beslissing nam, maar haar woorden waren duidelijk. “Ik treed niet terug omdat het ambt mij te zwaar zou vallen, maar vanuit de overtuiging dat de verantwoordelijkheid voor ons land nu in handen van een nieuwe generatie moet liggen.”

Ze deed een stapje terug, maar verdween natuurlijk geenszins uit het Nederlandse oog. Met name de afgelopen tijd zien we prinses Beatrix nog regelmatig. Net als bij het Jubilee in juni waar ze, ongetwijfeld net zo hartelijk als altijd, haar collega slash belvriendin zal feliciteren. Twee heel verschillende vrouwen, twee heel verschillende aanpakken, maar ze zijn er voor elkaar. Prachtig om te zien.