Zorgenzoon – deel 16: “Het jaar 2018, dat hele nare jaar, zit er op”

Een kater

Op 1 januari lig ik met een kater op de bank. De gordijnen zijn dicht. En blijven dat de hele dag. Het jaar 2018, dat hele nare jaar, zit er op. Eindelijk. Ik heb het, samen met Bente, afgesloten bij een vriendin. Het huis was vol vrolijk proostende mensen. Ik heb mee getoast, om even te vergeten.

Als ik ‘s middags gekletter van fietsen voor de deur hoor en druk pratende stemmen, gluur ik door een kier van de gordijnen. Fris gepoetste mensen hebben zich voor de voordeur bij de buren verzameld. Ach ja, de nieuwjaarsborrel van de buurvrouw. Ieder jaar organiseert deze montere vrouw vanaf 16.00 uur een samenzijn om het nieuwe jaar in te luiden. Voor wie een saai Oud & Nieuw had of zijn roes van de dag nog even wil voortzetten. Hoewel ze mij liet weten dat ik ook van harte welkom ben, kan ik het niet opbrengen te gaan.

Voorwaardelijke machtiging

Op 4 januari fiets ik door een druilerige regen weer naar de rechtbank. Het wordt bijna een gewoonte. Toch is iedere zitting anders. Vandaag is een pittige; de rechter legt Lars de drie opties nogmaals voor. Het trainingsprogramma van de Survivalacademie, Harms idee, een plek bij een andere instelling elders in het land, mijn alternatief, of een plaats op een open groep in de instelling waar Lars al zat.

Maar Lars blijft bij zijn besluit en zegt dat de Survivalacademie voor zijn gevoel te laat komt en dat als hij voor deze optie zou kiezen, hij voor zijn gevoel acht maanden voor niets ‘gesloten’ heeft gezeten. De rechter neemt daarop de beslissing dat Lars nog een maand lang op de gesloten afdeling moet blijven, om te laten zien dat hij echt van goede wil is en dan naar een open setting mag. Ook omdat er zich de afgelopen tijd geen fysieke incidenten met groepsgenoten hebben voorgedaan. De rechter is van mening dat Lars op een open groep meer betrokken is waardoor hij meer bereid is mee te werken aan een behandeling. De instelling moet zorgen voor een onderwijsprogramma op maat en Lars helpen zijn sociale vaardigheden te ontwikkelen. Voor Lars horen er strenge voorwaarden aan deze overplaatsing; hij moet meewerken, zich aan de regels houden, mag niet meer weglopen en moet zorgen dat hij niet meer betrokken raakt bij een vechtpartij. Bij iedere overtreding krijgt hij een gele kaart, twee gele kaarten is een rode en dat betekent: terug naar de gesloten afdeling.

Lars heeft dus zijn zin. Ik weet niet wat ik ervan moet vinden. Mijn verwachtingen van het beleid van deze instelling zijn niet enorm hoog moet ik eerlijk bekennen. Dus voordat er een goed programma ligt, zijn we vast maanden verder.

Obstinaat zusje

Het enige wat wel zeker is, is dat ik nu weer iedere zondag naar het immer groene oosten van het land mag rijden. Bente wil niet altijd meer mee. Ze is vorig jaar blijven zitten in de brugklas en omdat de leraren ook niet te spreken zijn over haar gedrag (ze doet niet actief mee in de klas, is obstinaat en maakt nauwelijks huiswerk), moest ze van school. Ik heb haar aangemeld bij een kleine school voor passend onderwijs, waar extra begeleiding aanwezig is in de klas. Ook hier gaat het niet heel denderend. Contact met de systeemtherapeut waar ik zelf iedere week naar toe fiets, houdt ze af. En zolang het kind zelf niet wil meewerken, gebeurt er niets, want onder dwang naar de psych werkt nooit, zo wordt mij verteld. Het moet voor haar ook vreselijk zijn allemaal, een ontspoorde broer, een verdrietige moeder en een vader die uit huis vertrokken is en waarschijnlijk niet meer terugkeert.

Vakantiehuisje

Na een maand gaat Lars naar zijn nieuwe onderkomen op de open groep. Hij krijgt een kamer in een bijgebouw toegewezen, apart van de anderen. Hier heeft hij een eigen slaapkamer, er is een woonkamer met televisie en in een hokje apart staat ook een playstation. Het doet me een beetje denken aan een van die ongezellige vakantiehuisjes in Zeeland waar ik vroeger met mijn ouders naartoe ging. Maar feit is wel dat hij hier rust heeft. Waarschijnlijk meer rust dan hem lief is. We krijgen het programma van zijn dagindeling toegestuurd; ‘s Morgens om 7.00 uur opstaan, ontbijten met een begeleider. Kamer opruimen en om 8.00 uur zijn schoolwerk voorbereiden. Om 8.30 uur geeft een leraar in een aparte ruimte tekst en uitleg van het schoolwerk, waarna hij zelfstandig aan de slag kan. Tussendoor is er een keer een plaspauze en dan lunch om 12.00 uur en ‘s middags krijgt hij opnieuw apart onderwijs. Om 15.00 uur heeft Lars vrij, om 17.00 uur moet hij helpen koken en ‘s avonds kan hij kiezen voor sporten of gamen. Om 22.00 uur is het bedtijd; een begeleider slaapt in een bed in een aangrenzende kamer. Zo ziet voorlopig het leven van mijn 17 jarige zoon eruit; hij mag weliswaar vrij in en uit lopen maar er is dag en nacht begeleiding. Bij een nieuwe setting hoort ook een nieuwe mentor. Hakim is een olijke man, even breed als dat hij hoog is. Hij heeft bruine twinkeloogjes maar zijn gespierde armen maken duidelijk dat hij niet met zich laat sollen. Ik mag hem onmiddellijk. Achttien jaar lang werkte hij met jeugdige delinquente asielzoekers. Nu dus met moeilijke jongeren.

Omdat Lars nu op een open setting zit, mag hij officieel ook op weekendverlof. Maar zover is het nog niet. Hij zit nog maar twee dagen op zijn nieuwe stek, of we krijgen al bericht over een vechtpartij. Gelukkig heeft deze geen directe gevolgen. Nog niet. Maar wanneer komt nou die beloofde therapie die Lars moet helpen zijn woede in toom te houden?

Volgende keer: Lars loopt door de stromende regen urenlang door het donkere bos

Dit is de zestiende aflevering van een serie columns over Lars (17), een jongen met ADHD en licht autisme. Zijn gedragsstoornis brengt hem regelmatig in de problemen. Zijn moeder, Febe van Otterlo, is freelance journalist. Om privacyredenen zijn de namen in deze column gefingeerd. De naam Febe van Otterlo is een pseudoniem.